Telegram đứng trước nguy cơ bị siết chặt quản lý

Telegram có thể đối mặt với các quy định kỹ thuật số nghiêm ngặt hơn của Liên minh châu Âu (EU), khi khối này điều tra xem số người dùng tại EU của Telegram có cao hơn mức mà ứng dụng nhắn tin phổ biến này công khai hay không.

Nền tảng này đã trở thành tâm điểm chú ý sau khi Giám đốc điều hành (CEO) Pavel Durov bị bắt ở Pháp vào tuần trước, với cáo buộc không hạn chế các nội dung cực đoan và bất hợp pháp trên nền tảng có hơn 900 triệu người theo dõi này. Tuy nhiên, sau 4 ngày thẩm vấn,  ông được tại ngoại nhưng phải nộp bảo lãnh 5 triệu euro (5,5 triệu USD), bị cấm xuất cảnh và đối mặt nhiều tội danh liên quan đến hoạt động bất hợp pháp trên ứng dụng.

Trước cả vụ việc xảy ra ở Pháp, Telegram cũng đã nằm trong tầm ngắm của EU, bị các quan chức cấp cao của khối này xem là một "vấn đề".

Nhưng giờ đây, độc lập với cuộc điều tra của Pháp, Ủy ban châu Âu (EC) đang điều tra xem liệu số người dùng tại khối này của Telegram có đạt mức tối thiểu để phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt hơn hay không. Trọng tâm của EU là phần "mạng xã hội" của nền tảng này, tức phần có các kênh với hàng trăm nghìn người đăng ký, chứ không phải là phần nhắn tin như trên WhatsApp hoặc Signal.

Kể từ tháng Hai, một luật mới được gọi là Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) buộc tất cả các nền tảng trong EU phải bảo vệ người dùng trực tuyến khỏi nội dung bất hợp pháp và có hại. Nhưng các nền tảng có từ 45 triệu người dùng trở lên hoạt động hàng tháng tại EU phải có nghĩa vụ lớn hơn và được quản lý bởi EC chứ không phải là các cơ quan ở cấp quốc gia. Các nghĩa vụ này bao gồm xác định các rủi ro do nền tảng gây ra và đưa ra các biện pháp để giảm thiểu chúng cũng như đảm bảo hoạt động kiểm toán của bên thứ ba.

EU đã xác định 25 nền tảng là "rất lớn", trong đó có Facebook, Instagram, TikTok, X và YouTube. Telegram đã thoát khỏi các quy tắc bổ sung nói trên vì cho biết có 41 triệu người dùng trong 27 quốc gia EU vào tháng Hai. EC thừa nhận có "nghi ngờ" về tuyên bố này của Telegram.

Theo DSA, các nền tảng phải cập nhật số liệu sáu tháng một lần. Khi đến hạn cập nhật vào tháng Tám, Telegram từ chối đưa ra con số chính xác, đồng thời khẳng định trên trang web của mình rằng nền tảng này có số lượng người dùng hoạt động hàng tháng tại EU ít hơn nhiều so với con số 45 triệu người. Nhưng ông Thomas Regnier, phát ngôn viên của EC về các vấn đề kỹ thuật số, cho biết điều cơ quan này cần là một con số chính xác. DSA quy định rằng mọi nền tảng đều phải cung cấp số liệu cụ thể.

Vì đại diện pháp lý của Telegram có trụ sở tại Brussels nên các cơ quan quản lý của Bỉ có quyền giám sát nền tảng - có nghĩa là hiện tại EC không có thẩm quyền đối với các hành vi có thể vi phạm DSA, mà chỉ có thể phạt Bỉ vì cơ quan quản lý của nước này không hoạt động hiệu quả.

Song song với đó, cơ quan dữ liệu và khoa học củaEC là Trung tâm Nghiên cứu Chung đang tiến hành tính toán ước tính số người dùng của Telegram. Nếu EU phát hiện Telegram có ít nhất 45 triệu người dùng, nền tảng này sẽ bị xếp loại là có quy mô “rất lớn".

Trước đó, Pháp đã cáo buộc nhà sáng lập, Giám đốc điều hành (CEO) Telegram Pavel Durov, với một loạt các vi phạm liên quan đến ứng dụng nhắn tin này, nhưng cho ông tại ngoại, cấm xuất cảnh khỏi Pháp, sau bốn ngày thẩm vấn.

Tối 28/8 (rạng sáng 29/8 giờ Hà Nội), Công tố viên Laure Beccuau thông báo các thẩm phán điều tra tại tòa án Paris đã quyết định mở cuộc điều tra chính thức với CEO Telegram. Các thẩm phán điều tra cáo buộc CEO Telegram liên quan đến một nhóm có tổ chức, bao gồm đồng lõa trong việc quản lý một nền tảng trực tuyến để thực hiện giao dịch bất hợp pháp. Ông cũng bị cáo buộc từ chối chia sẻ thông tin theo yêu cầu của giới chức, phát tán trong một nhóm có tổ chức nội dung khiêu dâm trẻ em, buôn bán ma túy, lừa đảo và rửa tiền.

Ông Durov sẽ được tại ngoại sau khi nộp bảo lãnh 5 triệu euro (5,5 triệu USD). Tuy nhiên, ông bị cấm xuất cảnh khỏi Pháp và phải trình diện tại đồn cảnh sát hai lần mỗi tuần.

Ông Durov, 39 tuổi, bị bắt tại sân bay Le Bourget ở ngoại ô Paris tối 24/8. Công tố viên Laure Beccuau cho biết vụ bắt CEO Telegram nằm trong khuôn khổ cuộc điều tra bắt đầu từ ngày 8/7.

Ông Duvov sáng lập Telegram vào năm 2013, trước khi rời nước này năm 2014 để đến định cư ở Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE).

Hoa Nguyễn