Tỷ lệ Free Float là gì? Cách tính, ý nghĩa và ảnh hưởng của Free Float

Khi tham gia giao dịch chứng khoán, các nhà đầu tư đều quan tâm đến giá trị cổ phiếu trên thị trường. Mà mỗi mã cổ phiếu lại đại diện cho một doanh nghiệp và có tỷ lệ Free Float riêng. Vậy, nhà đầu tư đã hiểu về tỷ lệ này chưa? Công thức tính và ý nghĩa của tỷ lệ này ra sao? Hãy cùng Investo tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé! 

Free Float và các khái niệm liên quan

Để tìm hiểu những thông tin về tỷ lệ Free Float là gì, nhà đầu tư cần nắm rõ định nghĩa và các khái niệm liên quan đến Free Float.

Free Float là gì ?

Free Float còn gọi là tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng công khai hay chuyển nhượng tự do. Free Float đại diện cho tỷ lệ giữa tổng cổ phiếu chuyển nhượng tự do trên tổng cổ phiếu mà công ty đang lưu hành trên thị trường chứng khoán. 

Tỷ lệ Free Float là gì?

Cổ phiếu Free Float là gì ?

Cổ phiếu Free Float chính là cổ phiếu tự do chuyển nhượng trên thực tế, có sẵn để giao dịch trong thị trường chứng khoán. Cổ phiếu này không bao gồm phần bị khóa bởi các nhà quản lý, nhân viên công ty, nhà đầu tư có lợi ích kiểm soát và những bên có liên quan khác có liên.

Loại cổ phiếu chuyển nhượng tự do Free Float còn được dùng trong việc xác định vốn hóa thị trường và đo lường giá trị của công ty một cách chính xác. Dựa vào đó, nhà đầu tư có thể đánh giá tổng quan về sự biến động cổ phiếu trên thị trường của công ty. Nếu số lượng cổ phiếu Free Float của công ty lớn thì sự biến động thường không nhiều.

Đa số các nhà đầu tư cũng thường ưu tiên lựa chọn những công ty có giá trị Free Float lớn trên thị trường. Bởi, khi nhà đầu tư muốn mua bán chứng khoán với số lượng đáng kể thì cũng không làm giá biến động quá nhiều.

Cổ phiếu Free Float trong chứng khoán là gì?

Phương pháp Free Float là gì ?

Phương pháp Free Float là cách tính giá trị vốn hóa thị trường (market capitalization) của công ty. Phương pháp này được tính bằng cách lấy giá vốn nhân với số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường, không tính đến những phần bị hạn chế hay bị khóa. Nhờ vậy mà có thể đưa ra giá trị vốn hóa thị trường có độ chính xác cao hơn, phản ánh xu hướng tốt hơn.

Ví dụ: Công ty A đang có cổ phiếu giao dịch tại giá 5 USD với số lượng đang lưu hành tổng cộng là 100.000. Trong đó có 20.000 cổ phiếu bị khóa. Vậy bằng cách sử dụng phương pháp Free Float thì vốn hóa thị trường được tính như sau: 

5 x (100.000 - 20.000) = 400.000 USD

Phương pháp Free Float là một trong những cách tính giá trị vốn hóa thị trường

Cách tính tỷ lệ Free Float

Để có thể tận dụng cơ hội thu được nguồn lợi nhuận từ thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần hiểu rõ về cách tính số cổ phiếu chuyển nhượng tự do qua các công thức sau đây:

Cổ phiếu Free Float = Số cổ phiếu đang lưu hành - Số cổ phiếu bị hạn chế giao dịch

Thông qua đó, công thức tính tỷ lệ Free Float được tính như sau:

Tỷ lệ Free Float = Số cổ phiếu Free Float/Tổng lượng cổ phiếu đang lưu hành

Ví dụ: Công ty B đang có tổng lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường là 150.000. Trong đó có 30.000 cổ phiếu đang thuộc về cổ đông chiến lược, thuộc nhóm bị hạn chế giao dịch. 

Vậy nên, số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng được tính như sau: 

150.000 - 30.000 = 120.000 cp

Thông qua đó tính được tỷ lệ Free Float như sau: 

120.000/150.000 = 0,80 = 80%

Tỷ lệ Free Float được làm tròn theo quy tắc sau đây:

• Nếu kết quả dưới 5% thì loại khỏi chỉ số.
• Nếu kết quả bằng 5% thì giữ nguyên là 5%.
• Nếu kết quả nằm trong khoảng 5 - 15% thì sẽ được làm tròn theo bước 1%. Ví dụ, cổ phiếu C có tỷ lệ Free Float là 12,75% thì sẽ được làm tròn lên thành 13%.
• Nếu kết quả lớn hơn 15% thì sẽ được làm tròn theo bước 5%. Ví dụ, cổ phiếu D có tỷ lệ Free Float xác định là 47,75% thì sẽ được làm tròn lên thành 50%. 

Quy tắc làm tròn của tỷ lệ Free Float trong các chỉ số

Ý nghĩa của tỷ lệ Free Float

Tỷ lệ Free Float tuy đơn giản nhưng lại mang đến những ý nghĩa rất quan trọng trong việc đánh giá tình hình vốn hóa và khả năng giao dịch. Vậy nên, nhà đầu tư cần phải hiểu rõ những ý nghĩa của tỷ lệ Free Float là gì để có bắt được thời cơ tốt trong giao dịch:

• Phản ánh chính xác tình hình thực tế: Giá trị của Free Float giúp phản ánh chính xác con số liên quan đến giá trị vốn hóa trên thị trường. Thông qua việc tính toán Free Float, nhà đầu tư có thể biết được tình hình kinh doanh và những yếu tố nội tại của công ty mà mình đang đầu tư. 

• Giúp đánh giá về khả năng giao dịch của một mã cổ phiếu: Free Float chính là lượng cổ phiếu thực tế mà nhà đầu tư có thể thực hiện mua - bán trên thị trường.

• Thước đo để chọn cổ phiếu: Với những mã cổ phiếu có tỷ lệ Free Float chuyển nhượng tự do thấp thì sẽ không thu hút nhà đầu tư vì nó có nguy cơ rủi ro cao về thanh khoản.

Tỷ lệ Free Float giúp nhà đầu tư biết được tình hình thực tế của công ty, doanh nghiệp mà mình đang đầu tư

Cổ phiếu không được chuyển nhượng tự do khi nào?

Đa phần lượng cổ phiếu đều có thể chuyển nhượng tự do trên thị trường. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp sẽ bị hạn chế giao dịch. Nhà đầu tư có thể dựa vào tình trạng của các loại cổ phiếu để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Sau đây là những trường hợp không được tự do chuyển nhượng:

• Đang trong thời gian bị hạn chế chuyển nhượng theo quy định của pháp luật, chẳng hạn: Phát hành cho cổ đông sáng lập, phát hành cổ phiếu ưu đãi dành cho nhân viên.
• Bị hạn chế quyền chuyển nhượng của FDI khi được chuyển sang công ty cổ phần,  phát hành riêng lẻ với số lượng không đến 100 nhà đầu tư.
• Thuộc quyền sở hữu của các cổ đông nội bộ trong công ty (kể cả người có liên quan).
• Thuộc quyền sở hữu của các cổ đông chiến lược.
• Thuộc quyền sở hữu chéo giữa các công ty với nhau.
• Thuộc quyền sở hữu của cổ đông nhà nước.
• Thuộc sở hữu bởi các cổ đông lớn trong công ty. Tuy nhiên, tỷ lệ cổ phiếu mà cổ đông lớn đang nắm giữ dưới 4% thì sẽ không bị hạn chế quyền chuyển nhượng.

Có nhiều trường hợp khiến cổ phiếu không được phép tự do chuyển nhượng

Free Float ảnh hưởng đến giao dịch trên thị trường như thế nào?

Việc hiểu rõ tỷ lệ Free Float là gì sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan về đặc tính của cổ phiếu và đưa ra quyết định giao dịch hợp lý. Bởi tỷ lệ này có những ảnh hưởng đến tính chất của thị trường chứng khoán:

• Tỷ lệ Free Float có quan hệ nghịch đảo với sự biến động trên thị trường: Nếu giá trị của Free Float ở mức cao thì độ biến động của cổ phiếu sẽ thấp, vì có nhiều hoạt động mua - bán diễn ra. Các nhà đầu tư sẽ muốn đầu tư vào các cổ phiếu có tỷ lệ tự do chuyển nhượng lớn vì họ có thể mua - bán một số lượng nhiều mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá chứng khoán. Nếu tỷ lệ Free Float nhỏ thì độ biến động của cổ phiếu sẽ cao vì sẽ bị hạn chế diễn ra hoạt động mua - bán.

• Tính thanh khoản: Nếu tỷ lệ Free Float cao thì sẽ đi kèm với tính thanh khoản cao. Nhà đầu tư sẽ được phép mua - bán chứng khoán một cách dễ dàng và nhanh chóng hơn. Ngoài ra, sẽ giúp hạn chế những rủi ro và chi phí giao dịch khi đầu tư.

• Ảnh hưởng đến giá cả thị trường: Nếu giá trị của Free Float cao thì giá cổ phiếu sẽ càng chính xác khi phản ánh giá trị thị trường của công ty. Ngược lại, nếu tỷ lệ này thấp thì giá cả có thể bị nhiễu bởi những giao dịch lớn, khó điều chỉnh phù hợp với giá trị thực tế của công ty đó.

• Khả năng tăng trưởng của công ty, doanh nghiệp: Nếu tỷ lệ Free Float cao thì có thể giúp công ty thu hút được nhiều nguồn vốn. Từ đó sẽ tăng trưởng nhanh hơn và hoạt động kinh doanh được mở rộng.

Tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng tự do có thể ảnh hưởng đến hoạt động tăng trưởng của công ty

Tỷ lệ Free Float được điều chỉnh như thế nào ?

Giá trị của Free Float sẽ bị ảnh hưởng bởi số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường. Vì vậy, Free Float sẽ được điều chỉnh bằng cách tăng hay giảm số lượng đang lưu hành thông qua các quyết định của ban quản lý.

• Điều chỉnh tăng: Có thể thực hiện bằng cách phân chia, bán cổ phiếu trong đợt chào bán thứ hai hoặc phát hành thêm cổ phiếu.
• Điều chỉnh giảm: Công ty sẽ thực hiện mua lại cổ phần hoặc hợp nhất cổ phần.

So sánh tỷ lệ Free Float

Tiêu chí	Tỷ lệ Free Float cao	Tỷ lệ Free Float thấp
Ưu điểm	Số lượng cổ phiếu đang lưu hành cao nên khó thay đổi giá, khó bị lái hơn vì có quá nhiều người mua và bán.	Giá cổ phiếu có tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng tự do thấp có biên độ tăng/giảm giá mạnh hơn vì lượng cổ phiếu cô đặc.
Nhược điểm	Giá cổ phiếu có biên độ tăng/giảm chậm hơn so với các cổ phiếu có tỷ lệ Free Float chuyển nhượng tự do thấp.	Dễ bị thay đổi giá khi thị trường giao dịch suy giảm. Số lượng cổ phiếu đang lưu hành thấp nên dễ bị làm lại giá, dễ bị lái hơn.

Giá trị của Free Float cao và thấp có những điểm khác biệt trên thị trường giao dịch

Các loại trừ khi tính toán vốn hoá thị trường Free Float

Khi tính toán vốn hóa thị trường Free Float thì các trường hợp cổ phần sau đây sẽ bị loại trừ:

• Cổ phần do giám đốc, người sáng lập, người thâu tóm quyền nắm giữ khi có yếu tố kiểm soát.
• Cổ phần do cơ quan có quyền lợi kiểm soát nắm giữ.
• Cổ phần do Chính phủ nắm giữ với tư cách là người trong nội bộ công ty.
• Cổ phần nắm giữ thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
• Cổ phần chiến lược của các cá nhân, tổ chức doanh nghiệp tư nhân.
• Vốn chủ sở hữu mà các công ty liên kết, tập đoàn như công ty mẹ và công ty con đang nắm giữ.
• Cổ phần do Quỹ ủy thác phúc lợi do nhân viên sở hữu.
• Cổ phiếu quỹ.
• Cổ phiếu ưu đãi.
• Cổ phiếu của cổ đông lớn.

Cổ phần được đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sẽ loại trừ khi tính toán vốn hóa thị trường Free Float

Kết luận

Hy vọng qua bài viết này, các nhà đầu tư đã hiểu được tỷ lệ Free Float là gì, cũng như các thông tin liên quan đến Free Float trên thị trường chứng khoán. Từ đó có thêm nhiều kinh nghiệm khi thực hiện giao dịch và đưa ra quyết định đầu tư vào mã chứng khoán tiềm năng, thu về nguồn lợi nhuận hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, các công ty cũng có thể dựa vào giá trị của Free Float để có các điều chỉnh tỷ lệ cổ phiếu chuyển nhượng tự do phù hợp, thu hút nhà đầu tư. 

Huỳnh Hà