“Cơn sốt” ChatGPT thúc đẩy cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc

Dù có bị thổi phồng hay không, chip có thể là vấn đề thực sự đối với cuộc cạnh tranh AI của các công ty Trung Quốc.

Cuộc đua về trí tuệ nhân tạo (AI) giữa Mỹ và Trung Quốc đã bước vào giai đoạn tiếp theo: thương mại hóa.

Trong thập kỷ qua, sự phát triển AI của Trung Quốc đã vượt qua Mỹ trên nhiều khía cạnh, bao gồm cả trong nghiên cứu cơ bản. Tuy nhiên, sự xuất hiện của ChatGPT - chatbot do công ty khởi nghiệp OpenAI (Mỹ) phát triển - đã khiến các doanh nghiệp Trung Quốc phải nỗ lực bắt kịp.

Sự bứt tốc của Mỹ

Ông Dan Ives, giám đốc điều hành của Wedbush Securities, cho biết: “Công nghệ AI ở Trung Quốc tiên tiến hơn ở Mỹ. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng ChatGPT có thể thay đổi điều đó, với sự dẫn đầu của Microsoft. Các công ty Trung Quốc sẽ buộc phải cải tiến các thuật toán AI của họ.”

Microsoft đã công bố sẽ hợp tác với OpenAI để cải thiện công cụ tìm kiếm Bing của mình nhằm giành lại vị trí đã mất vào tay Google nhiều năm trước.

Cuối tháng 1/2023, gã khổng lồ phần mềm cho biết họ đang đầu tư “nhiều tỷ đô la” vào OpenAI. Các phương tiện truyền thông đưa ra con số tổng cộng là 10 tỷ đô la và Microsoft sẽ nắm giữ gần 50% cổ phần của công ty khởi nghiệp có trụ sở tại San Francisco.

Ông Ives đánh giá: “Thực tế là (OpenAI đã) bẻ khóa được công thức AI và hiện Microsoft đã mua 50% cổ phần của công ty. Điều đó đã đẩy nhanh cuộc đua AI ở Mỹ, Trung Quốc cũng như trên toàn cầu”.

Google, công ty dẫn đầu trong thị trường công cụ tìm kiếm ở Mỹ và nhiều nơi trên thế giới, đã nhanh chóng đáp trả bằng việc cho ra mắt chatbot Bard AI vào ngày 6/2.

Các công ty Trung Quốc cũng không kém cạnh trong việc công bố các sáng kiến về AI. Alibaba Group Holding, Tencent Holdings, Baidu, NetEase và JD.com đều đã tiết lộ kế hoạch thử nghiệm và ra mắt các dịch vụ giống như ChatGPT của riêng họ trong tương lai gần.

Theo bà Alicia Yap, nhà phân tích tại Citi có trụ sở tại Hồng Kông, việc các công ty Trung Quốc đột ngột đổ xô vào không gian ChatGPT khó có thể gây ra bất kỳ sự gián đoạn lớn nào. Không giống như ở Mỹ, nơi Bing có khả năng sử dụng ChatGPT để thách thức Google, Baidu không có đối thủ như vậy để lo lắng ở Trung Quốc.

Baidu có kế hoạch phát hành “Ernie Bot” của riêng mình vào tháng 3/2023, chứng tỏ công ty không chỉ dẫn đầu thị trường Trung Quốc về tìm kiếm mà còn tương đối tiên tiến về khả năng AI.

Cuộc đua AI trở thành thỏi nam châm

Việc các tên tuổi công nghệ lớn đổ xô vào cuộc đua AI mới đã thu hút sự chú ý các nhà đầu tư trên khắp thế giới. Tuy nhiên, quan điểm của họ về tiềm năng đổi mới kiểu ChatGPT không giống nhau.

Bà Gloria Zhang, giám đốc đầu tư của quỹ đầu tư mạo hiểm DCM, cho biết công nghệ AI đang ở giai đoạn đầu và mọi người vẫn đang thử nghiệm các cách sử dụng khác nhau. Tuy nhiên, AI có tiềm năng tăng năng suất và chuyển đổi ngành công nghiệp một cách đáng kể.

“Tôi nghĩ rằng đó sẽ là một sự thay đổi lớn về mô hình đối với nhiều ngành hiện có, chẳng hạn như thương mại điện tử và truyền thông xã hội” - bà Zhang nhận định.

Một số người khác vẫn còn hoài nghi về công nghệ mới này.

Ông Jeffrey Lee, một đối tác tại NLVC, một quỹ đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu có trụ sở tại Thung lũng Silicon, cho biết: “Sự phổ biến của ChatGPT ‘chắc chắn sẽ phát triển một số hoạt động kinh doanh phái sinh’, nhưng hiện tại nó chỉ đang thổi phồng sự phấn khích của mọi người. Đối với những người dùng lần đầu… điều này đang khẳng định những gì họ đã tưởng tượng và những gì Hollywood tưởng tượng về AI sẽ như thế nào.”

Đằng sau sự phấn khích đó là những vấn đề trong thế giới thực với công nghệ vẫn cần được giải quyết, ông Lee khuyến cáo.

Một là vấn đề “tự củng cố”. Ông Lee giải thích, một mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT giống như một buồng dội âm, chỉ củng cố những sai lệch trong tập dữ liệu mà nó được đào tạo. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về xã hội và quy định nếu chẳng hạn như một bot trò chuyện lan truyền thông tin sai lệch trong quá trình trả lời câu hỏi vì nó không có cơ chế kiểm tra tính xác thực phù hợp.

“Vấn đề thứ hai là khả năng ứng dụng kinh doanh của GPT. Mục đích kinh doanh của việc này là gì?” Ông Lee đặt vấn đề.

Ví dụ, mặc dù một chatbot AI có thể giúp cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn, nhưng chi phí duy trì công nghệ có thể không nhất thiết giúp giảm chi phí chung và tăng lợi nhuận. Hơn nữa, mô hình doanh thu dựa trên quảng cáo của Google và hầu hết các công cụ tìm kiếm khác có thể bị gián đoạn đáng kể.

“Làm thế nào điều này sẽ cải thiện cơ bản mô hình kinh doanh và hoạt động kinh doanh của họ cùng một lúc? Làm sao AI không ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của họ?” ông Lee đưa ra câu hỏi ngỏ.

Ông Ke Yan, một nhà phân tích nghiên cứu tại DZT Research có trụ sở tại Singapore, đã chỉ ra những rào cản khác đối với việc phát triển và kiếm tiền từ các ứng dụng như ChatGPT, một số ứng dụng chỉ dành cho các thị trường nói tiếng Trung Quốc.

“Các công cụ này đòi hỏi một tập dữ liệu lớn để đào tạo, điều mà chỉ những công ty lớn hơn có thể đáp ứng được. Sau đó, AI sẽ phải quét thông tin từ các trang web để cung cấp nội dung cho đào tạo, điều này có thể vi phạm luật bản quyền và quyền riêng tư dữ liệu.” ông Yan nói.

“Đối với các công ty Trung Quốc, tôi nghĩ rằng có một thách thức khác: Ngôn ngữ Trung Quốc ít cấu trúc hơn ngôn ngữ tiếng Anh, do đó khó đào tạo ChatGPT để tạo ra những câu thoại giống của con người.”

Ngôn ngữ không phải là rào cản duy nhất của Trung Quốc

Lệnh cấm chất bán dẫn của Mỹ và các biện pháp trừng phạt thương mại khác có nguy cơ khiến các công ty công nghệ Trung Quốc gặp bất lợi trong chặng mới nhất của cuộc đua AI.

Lệnh cấm gần đây nhất, được công bố vào ngày 7/10, cấm các công ty Mỹ vận chuyển một số loại thiết bị sản xuất chip tiên tiến nhất định cho bất kỳ khách hàng nào ở Trung Quốc mà không có giấy phép. Điều này cũng hạn chế các nhà cung cấp hỗ trợ phát triển chip siêu máy tính và trí tuệ nhân tạo tiên tiến của Trung Quốc.

Ông Dan Ives cho biết: “Tôi nghĩ trò chơi poker xoay quanh các con chip. Đó là một con bài lớn cuối cùng có thể làm chậm AI ở Trung Quốc.”

Lo sợ các lệnh trừng phạt tiếp theo của Mỹ, các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc đã tích trữ đủ chip tiên tiến trong vài năm qua để chuẩn bị cho trường hợp xấu nhất, nhưng sự phát triển hơn nữa trong công nghệ AI có thể bị cản trở nghiêm trọng nếu họ không thể tiếp cận chip thế hệ tiếp theo. Đây là vấn đề đối với cả Baidu và Tencent.

Theo ông Lee, công ty công nghệ Trung Quốc có thể có đủ chip tiên tiến để bắt đầu tung ra các dịch vụ AI tương tự như ChatGPT, nhưng “có lẽ không phải ở quy mô lớn”.

Yến Anh-Theo asia.nikkei