Mô Hình Nến Nhật và Cách Đọc Các Loại Nến Cơ Bản

Trong giao dịch tài chính, người Nhật sẽ vô cùng tự hào khi tạo ra 2 tinh hoa được xem là kinh điển trong phân tích kỹ thuật: Nến Nhật và chỉ báo Ichimoku. Hai công cụ vô cùng phổ biến mà bất cứ ai cùng đều ít nhiều nghe tới 1 lần. Đặc biệt là nến Nhật, cho dù có hiểu hoặc biết cách sử dụng hay không. Bài viết sau đây Investo sẽ giới thiệu chi tiết, cũng như hướng dẫn các bạn cách đọc nến Nhật, để hiểu rõ hơn về các mô hình nến đảo chiều nhằm đưa ra được những nhận định một cách chính xác nhất.

Nến Nhật (Japanese candlestick) là gì?

Nến Nhật được sử dụng để mô tả hành động giá cả, hoặc biến động tỷ giá cũng như mô tả tâm lý của trader nhờ vào 4 thông tin xuất hiện trong 1 phiên giao dịch.

Nguồn gốc của mô hình nến Nhật

Mô hình nến nhật là loại biểu đồ phổ biến nhất được các nhà giao dịch sử dụng. Có nguồn gốc từ một thương nhân gạo Nhật Bản tên là Munehisa Homma.

Munehisa Homma phát minh ra biểu đồ nến Nhật để biểu hiện biến động giá cả trên thị trường gạo.

Để tìm hiểu tâm lý của những nhà đầu tư. Ông phân tích giá gạo lùi lại thời gian trước, nghiên cứu, đối chiếu với các tác động của các nhân tố như biến động thời tiết, tình hình kinh tế,… để tìm ra quy luật chuyển động giá và bắt đầu giao dịch những hợp đồng tương lai. Đến năm 1990, các mô hình nến và biểu đồ nến Nhật mới được giới thiệu đến thế giới phương tây bởi tác giả Steve Nison. Trong cuốn sách của có tên là Kỹ thuật biểu đồ nến Nhật Bản.

Các đặc điểm của mô hình nến Nhật

Từ phiên giao dịch nến Nhật như trên, mỗi cây nến sẽ cung cấp cho trader 4 thông tin chính, trước khi chuyển sang 1 cây nến khác để tiếp tục ghi dữ liệu giá: Giá đóng cửa, Giá mở cửa, Giá cao nhất trong phiên, Giá thấp nhất trong phiên.

Như hình trên, ta có thể thấy, một cây nến tiêu chuẩn gồm 2 phần: thân nến và bóng nến. Đối với nến tăng (màu xanh), giá đóng cửa sẽ cao hơn giá mở cửa. Đối với nến giảm (màu đỏ), giá đóng cửa sẽ thấp hơn giá mở cửa

Người Nhật đặc biệt nhấn mạnh về mối quan hệ giữa giá mở và đóng, vì chúng thể hiện những cảm giác của ngày giao dịch

1 cây nến Nhật tiêu chuẩn sẽ phải đầy đủ 3 bộ phận gồm: Râu nến trên: giá cao nhất trong phiên, Râu nến dưới: giá thấp nhất trong phiên, Body hay thân nến: phần được hiển thị bằng 2 màu xanh đỏ, thể hiện phạm vi giá dao động từ lúc mở cửa tới lúc đóng cửa, trong một khoảng thời gian cụ thể. Từ hai màu xanh đỏ này sẽ làm cho phần giá mở cửa, giá đóng cửa, đặt 2 vị trí khác nhau: Nến xanh (nến tăng) Giá mở cửa nằm dưới, giá đóng cửa nằm trên, Nến đỏ (nến giảm) Giá mở cửa nằm trên, giá đóng cửa nằm dưới

Giá mở là phương hướng cho phiên giao dịch.

Nó thể hiện manh mối đầu tiên về phương hướng của ngày. Đó là thời gian khi tất cả tin tức và những lời đồn từ đêm trước được sàng lọc và sau đó thể hiện trong cùng một lúc.

Một điểm then chốt khác là giá đóng, điểm quan trong đối với các nhà phân tích kỹ thuật. Họ có thể đợi giá đóng để xác nhận một tín hiệu vượt thoát quan trọng từ biểu đồ.

Nhiều công cụ giao dịch dựa trên giá đóng phiên, ví dụ: Moving average,...

Những đường mỏng ở trên và ở dưới thân nến là những bóng nến. Bóng ở trên thân nến được gọi là bóng trên và bóng ở dưới thân nến được gọi là bóng dưới. Do đó, đỉnh của bóng trên là giá cao nhất phiên và đáy của bóng dưới là giá thấp nhất phiên. Đối với người Nhật, thân nến là sự chuyển động giá quan trọng. Những bóng nến thường được xem xét như những dao động giá bên ngoài.

Không phải bất kỳ cây nến nào cũng có đầy đủ cả thân nến và bóng nến. Và những cây nến “thiếu tiêu chuẩn” hoặc “kì lạ” lại có nhiều ý nghĩa trong dự báo xu hướng.

Tại sao nên dùng nến Nhật?

Khi giao dịch forex, về mặt bản chất, là bạn rất muốn biết: Thị trường lên hay xuống?

Nến Nhật phần nào giúp trader trả lời câu hỏi trên, bởi vì trong hàng vạn cây nến Nhật hiển thị trên biểu đồ sẽ có những cây giống như ngọn hải đăng “soi đường” cho trader biết nên Buy hay Sell, hay cảnh báo thoát hàng trước khi phong ba ập tới.

Một số mẫu mô hình nến nhật cơ bản

Nến Marubozu

Nến Marubozu còn có một tên gọi khác là nến cường lực vì nó thể hiện được sức mạnh áp đảo, độc quyền của một phe (mua hoặc bán) trong phiên giao dịch hình thành nến. Marubozu trong tiếng Nhật có nghĩa là “trọc”, đơn giản vì cây nến này không có râu hay bóng nến, các mức giá cao nhất/thấp nhất trùng với các mức giá đóng hoặc mở cửa của phiên giao dịch. Nến Marubozu có thể xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào của một xu hướng tăng hoặc giảm mạnh, báo hiệu xu hướng đó được tiếp diễn hoặc có thể xuất hiện vào cuối một giai đoạn tích lũy/phân phối, báo hiệu thị trường bắt đầu chuyển sang một xu hướng mới. Mô hình nến Marubozu được áp dụng rộng rãi trên nhiều thị trường tài chính chịu sự tác động của mối quan hệ cung-cầu như chứng khoán, forex, tiền điện tử, hàng hóa…

Cách nhận dạng:

• Thân nến lớn
• Không có bóng nến
• Thường xuất hiện trong thị trường tăng giá/giảm giá mạnh hoặc khi lực mua/lực bán, tăng đột biến.

Ý nghĩa quan trọng nhất của Marubozu là sự tiếp diễn của xu hướng. Tùy thuộc vào đó là nến tăng (Bullish Marubozu) hay nến giảm (Bullish Marubozu) mà ý nghĩa cũng sẽ khác nhau. Cụ thể như sau: Bullish Marubozu: Nến tăng xuất hiện cho thấy lực mua đang diễn ra khá mạnh mẽ. Trong các phiên giao dịch tiếp theo bên mua vẫn sẽ chiếm ưu thế, thị trường vẫn trong xu hướng tăng. Nếu cây nến này xuất hiện trong giai đoạn phân phối báo hiệu thị trường sẽ đảo chiều từ tăng sang giảm, Bullish Marubozu: Cho thấy bên bán đang chiếm ưu thế hoàn toàn lấn át toàn bộ bên mua. Thị trường vẫn tiếp tục diễn biến theo xu hướng giảm. Tuy nhiên nếu cây nến này xuất hiện cuối giai đoạn tích lũy, đây có thể là tín hiệu báo hiệu sự đảo chiều từ giảm sang tăng.

Ý nghĩa: Thể hiện lực mua hoặc bán mạnh. Giá thấp nhất/giá cao nhất trùng với giá mở cửa và giá đóng cửa điều này cho thấy không có sự do dự của nhà đầu tư. Kết thúc chu kỳ giá, giá đóng cửa không quay đầu mà trùng ngay với giá cao nhất/thấp nhất.

Khi ba cây nến marubozu liên tiếp xuất hiện, báo hiệu xu hướng lên/xuống mạnh.

Nến Spinning Top – Con xoay

Spinning Top (Con xoay) đơn giản là một cây nến có thân nhỏ và 2 râu dài, thông thường 2 bóng nến sẽ đối xứng tạo ra hình dáng giống như con xoay. Mẫu nến này có thể xuất hiện trong xu hướng tăng hoặc giảm. Khi mô hình này được tạo ra, nó cho thấy thị trường đang cân bằng và không có bên nào (phe mua và phe bán) có thể kiểm soát được tình hình. Tuy nhiên, tín hiệu giao dịch mà nó đưa ra là chưa rõ ràng và chưa thể dựa vào đó để ra quyết định được.

Cách nhận dạng: Thân ngắn, bóng nến trên và dưới dài

Ý nghĩa: Khi thị trường mở cửa, cả phe mua và phe bán đều cố gắng giành quyền kiểm soát (điều này dẫn đến bóng nến trên và dưới dài) sau đó giá đã “hồi lại” khá nhiều (khiến thân nến nhỏ) thể hiện không có người chiến thắng rõ ràng.

Do đó khi spining top xuất hiện thì chỉ cho thấy sự trung lập, lưỡng lự của nhà đầu tư, ta không nên đưa ra quyết định mua hoặc bán vào thời điểm này.

Nến Hammer (nến búa) và Hanging man (nến treo cổ)

Nến búa hay còn gọi là nến Hammer là một trong những mô hình nến Nhật báo hiệu đảo chiều tăng giá mạnh mẽ sau khi thị trường cố gắng xác định đáy. Cấu tạo của mô hình nến Hammer rất đơn giản, chỉ bao gồm 1 cây nến có hình dạng giống “cái búa”. Phân thân nến khá nhỏ, bóng nến trên rất bé hoặc không có còn bóng nến dưới lại rất dài – kích thước ít nhất phải gấp 2 hoặc gấp 3 lần thân nến.

Cách nhận dạng:

• Hai loại nến này giống nhau về hình dạng, khác về vị trí trong biểu đồ từ đó có cách gọi khác nhau.
• Nếu xuất hiện ở đáy xu hướng giảm thì là nến búa hammer, nếu xuất hiện ở đỉnh xu hướng tăng thì là nến treo cổ hanging man. Việc gọi tên nó chỉ phụ thuộc vào vị trí, không phụ thuộc vào việc là nến tăng hay nến giảm nên màu có thể thay đổi
• Bóng trên nhỏ hoặc không có
• Thân nến nhỏ, bóng nến dưới dài gấp 2, 3 lần thân nến hoặc hơn

Nến Hanging Man hay Nến người đàn ông treo cổ là một loại nến trông khá giống Cái Ô, với phần thân nến ngắn nằm gần trên đỉnh cùng 1 chút xíu (hoặc không) râu nến đi kèm, cùng với bóng nến dưới rất dài trông như cán của cái ô vậy.

Ý nghĩa:

• Nến Hammer: mô hình nến đảo chiều tăng, xuất hiện trong một xu hướng giảm.
• Nến Hanging man: mô hình nến đảo chiều giảm, xuất hiện trong một xu hướng tăng
• Cần nhiều hơn những tín hiệu xác nhận tăng/giảm giúp vào lệnh an toàn hơn, ví dụ chờ hình thành cây nên tiếp theo sau mô hình nến trên.

Nến Inverted Hammer (búa ngược) và nến Shooting Star (sao đổi ngôi)

Cách nhận dạng và Ý nghĩa: tương tự như hammer và hanging man chỉ khác là inverted hammer và shooting star có bóng nến trên dài hơn thân nến và không có hoặc ít bóng nến dưới. Inverted hammer xuất hiện khi giá đang giảm có khả năng đảo chiều tăng. Shooting star xuất hiện khi giá đang tăng có khả năng đảo chiều giảm.

Nến búa ngược (Nến Inverted Hammer) là một trong các mô hình nến đảo chiều thường xuất hiện tại đáy của xu hướng giảm giá, là tín hiệu dự báo xu hướng sẽ đảo chiều từ giảm sang tăng mạnh mẽ. Cấu tạo của mô hình nến Hammer ngược là một cây nến có thân ngắn và bóng dài hướng lên trên (hình dạng giống chiếc búa bị đảo ngược).

•  

Nến Doji

Mô hình nến Doji là mô hình có giá đóng cửa và giá mở cửa bằng nhau hoặc xấp xỉ bằng nhau. Bởi vậy mà thân nến rất nhỏ, dường như không có, nhìn trên biểu đồ thân nến chỉ là đường nằm ngang mỏng. Phần râu nến có thể dài hoặc ngắn và cây nến Doji có hình dạng giống dấu cộng (+) như hình minh họa.

• Nến Doji sao trời và Doji bóng dài: Đây là nến Doji bình thường với giá mở cửa và đóng cửa phiên giao dịch trùng nhau, đồng thời không có gì quá đặc biệt tại bóng trên và bóng dưới của nến.
• Nến Doji này cho thấy sự cân bằng giữa phe mua và phe bán.
• Cả phe mua và phe bán đều không thể giành quyền kiểm soát và kết quả về cơ bản là một trận hòa.
• Nến Doji chuồn chuồn: Nến Doji này không có bóng trên mà chỉ có bóng dưới (tức là giá mở cửa, đóng cửa và cao nhất phiên trùng vào nhau), nhìn giống 1 con chuồn chuồn.
• Với ý nghĩa phe mua từ chối giá thấp hơn khi tăng áp lực mua vào cho đến thời điểm cuối phiên giao dịch, qua đó cho thấy phe mua đang có lợi thế lớn hơn khi bước qua phiên giao dịch sau.
• Nến Doji bia mộ: Nến Doji này không có bóng dưới mà chỉ có bóng trên (tức là giá mở cửa, đóng cửa và thấp nhất phiên trùng vào nhau), nhìn giống 1 tấm bia mộ.
• Ngược lại với Doji chuồn chuồn, khi nến này xuất hiện phe bán đang có lợi thế lớn hơn khi bước qua phiên giao dịch sau.

Một số Tip giao dịch với mô hình nến Nhật

Một mình mô hình nến Nhật không thể hiện được xu hướng và cũng không giúp xác định được xu hướng hiện tại của thị trường vì mỗi cây nến chỉ thể hiện những điều diễn ra ở thời điểm nến hình thành mà thôi.

Để có thể tạo ra một hệ thống giao dịch hoàn chỉnh nhất cần kết hợp với các công cụ giao dịch khác.

Tác dụng rõ nhất khi thông thuộc việc đọc nến đó là giúp ta xác nhận các tín hiệu đảo chiều hay tiếp diễn của xu hướng, việc kết hợp các cụm nến cùng các công cụ giao dịch khác giúp cho việc xác nhận tín hiệu chính xác hơn. Những sự kết hợp này sẽ tiếp tục ở các bài viết sau.

Hoàng Thanh tổng hợp