Chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì? Lợi ích và hạn chế khi chia cổ tức bằng cổ phiếu

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là một trong những hình thức chi trả cổ tức mà công ty lựa chọn để phân phối lại lợi nhuận. Thay vì nhận tiền mặt, cổ đông sẽ được chia thêm cổ phiếu mới. Vậy, chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì? có lợi ích và hạn chế gì? Nhà đầu tư nên làm gì khi nhận cổ tức được công ty trả là cổ phiếu? Hãy cùng Investo xem ngay bài viết dưới đây để được giải đáp chi tiết nhé!

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì?

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là hình thức công ty phân phối lợi nhuận bằng cách phát hành thêm cổ phiếu (zero-cost) hoặc dùng cổ phiếu quỹ và chuyển vào tài khoản của cổ đông theo tỷ lệ cổ phần đang nắm giữ. Điều này có nghĩa là số cổ phiếu mà cổ đông sở hữu sẽ tăng lên. Hình thức này thường xảy ra ở những công ty đang trong thời kỳ tăng trưởng mạnh, có nhu cầu giữ lại vốn để tái đầu tư.

Danh sách cổ đông được nhận cổ tức sẽ do Hội đồng quản trị lập ra, tính rõ số cổ tức được nhận với từng cổ phần. Thời hạn và phương thức chi trả chậm nhất là 30 ngày trước khi chia cổ tức. Sau đó sẽ gửi thông báo về việc chi trả cổ tức cho cổ đông chậm nhất là 15 ngày trước khi chia cổ tức.

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là hình thức mà công ty sẽ phát hành thêm cổ phiếu mới để chuyển vào tài khoản của cổ đông thay vì chia tiền mặt

Bản chất của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu

• Đối với cổ đông, việc công ty chi trả cổ tức bằng cổ phiếu chỉ làm tăng số lượng cổ phiếu mà cổ đông đang nắm giữ, không làm tăng tài sản. Bởi vì, nghiệp vụ này là đang phân tách cổ phiếu chứ không làm phát sinh thêm dòng tiền mới để công ty gia tăng nội lực. Cổ đông sẽ sở hữu nhiều cổ phiếu hơn nhưng cũng đồng thời làm giá của cổ phiếu cũng bị pha loãng. Do đó mà tài sản vẫn không thay đổi, bằng với mức ban đầu trước khi chia.
• Đối với công ty thì đây là hình thức làm tăng vốn điều lệ trong sổ sách, tuy nhiên tổng tài sản vẫn giữ nguyên ở mức cũ. 

Lợi ích và hạn chế khi chia cổ tức bằng cổ phiếu

Lợi ích

Việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu có thể mang lại cho nhà đầu tư, cổ đông nhiều lợi ích. Điển hình như:

• Nhà đầu tư không phải chịu thuế cho lần nhận cổ phiếu được chia từ cổ tức.  Khi thực hiện chuyển nhượng cổ phiếu thì nhà đầu tư mới phải kê khai thuế TNCN.
• Tăng tính thanh khoản của cổ phiếu do làm tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành trong thị trường.
• Tăng tính hấp dẫn với các nhà đầu tư mới do giá cổ phiếu thường giảm sau khi chia cổ tức.
• Cổ đông có cơ hội tận dụng tiềm năng tăng trưởng của công ty trong tương lai khi sở hữu nhiều cổ phiếu hơn. Nếu công ty kinh doanh hiệu quả và giá cổ phiếu tăng, giá trị đầu tư của cổ đông cũng sẽ tăng theo.
• Công ty có thể giữ lại được nguồn vốn để phục vụ cho nhu cầu tái đầu tư, mở rộng quy mô kinh doanh, mua sắm tài sản, thực hiện dự án mới hay vượt qua thời kỳ khó khăn.
• Giúp công ty đang mở rộng đầu tư giảm vốn đầu tư nhanh hơn nhiều so với hình thức chia cổ tức bằng tiền mặt.

Nhà đầu tư không phải chịu thuế 2 lần nếu nhận cổ tức là cổ phiếu

Hạn chế

Trên thị trường chứng khoán, có khá nhiều công ty lựa chọn hình thức trả cổ tức bằng cổ phiếu. Bởi hình thức này làm tăng số cổ phiếu nhưng không ảnh hưởng đến tỷ lệ nắm giữ của cổ đông. Đồng thời, tổng tài sản của công ty vẫn giữ nguyên sau khi chia, nhờ vậy mà vẫn giữ được nguồn lợi nhuận để tái đầu tư.

Nhưng thực tế, nhiều nhà đầu tư tỏ ra không mặn mà với hình thức này. Lý do phổ biến là vì:

• • Giá trị của cổ phiếu bị pha loãng do số lượng cổ phiếu đang lưu hành tăng lên nhưng tổng tài sản, cũng như vốn chủ không hề thay đổi. Giá sẽ khó tăng trở lại khiến cho số cổ tức mà cổ đông được nhận trong năm tiếp theo có thể thấp đi.
  • Giá cổ phiếu lao dốc nếu công ty không kinh doanh hiệu quả sau khi chia cổ tức. Lúc này, những cổ phiếu nhận từ cổ tức có thể không còn giá trị.
  • Mất khá lâu để nhận được những cổ phiếu nhận từ hoạt động chia cổ tức của công ty. Những cổ phiếu (zero-cost) này có thể phải trải qua rất nhiều bước phức tạp. Cổ đông cần đợi đến vài tháng để phát hành và chuyển vào tài khoản, sau đó mới được bán cổ phiếu.
  • Hạn chế tính linh hoạt trong việc sử dụng lợi nhuận của cổ đông cho mục đích cá nhân. Vì không phải tất cả các cổ đông đều muốn nắm giữ thêm cổ phiếu. Họ có thể cần nhận tiền mặt để đầu tư vào khoản khác hay phục vụ cho nhu cầu cá nhân.

• Có thể phát sinh cổ phiếu lẻ khiến nhà đầu tư gặp khó khăn trong việc thanh lý cổ phiếu.

Nhà đầu tư thường phải đợi khá lâu để nhận được cổ tức vào tài khoản

Cách tính giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức bằng cổ phiếu

Việc doanh nghiệp lựa chọn hình thức chi trả cổ tức là cổ phiếu sẽ làm cho giá cổ phiếu bị biến động. Nếu tất cả cổ tức đều được trả bằng cổ phiếu hoặc cổ phiếu thưởng thì công thức tính giá cổ phiếu như sau:

Pđc = P0 / (1 + Rctcp + Rcpt)

Trong đó:

• Pđc là giá của cổ phiếu sau khi công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu.
• P0 là giá của cổ phiếu trước khi công ty chia cổ tức.
• Rctcp là tỷ lệ cổ tức trả bằng cổ phiếu so với cổ phiếu gốc. 
• Rcpt là tỷ lệ cổ phiếu thưởng mà cổ đông được nhận so với cổ phiếu gốc.

Để dễ hiểu hơn, bạn có thể tham khảo ví dụ cách tính giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức sau đây:

Cổ phiếu của công ty X đang lưu hành trên thị trường với giá 2USD/cổ phiếu. Công ty có tỷ lệ cổ phiếu chi trả cổ tức là 10% và tỷ lệ cổ phiếu thưởng là 15%. Như vậy, bạn có thể tính được giá cổ phiếu sau khi chia cổ tức như sau:

Pđc = 2/(1 + 10% + 15%) = 1.6 USD

Nên nhận cổ tức trả bằng tiền mặt hay cổ phiếu?

Việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt đều sẽ tồn tại những ưu, nhược điểm nhất định. 

Nhận xét chung: Nhà đầu tư cần cân nhắc khi lựa chọn đầu tư vào công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt vì cả hai hình thức đều có ưu, nhược điểm riêng. 

• Nếu công ty chi trả cổ tức bằng cả tiền mặt và cổ phiếu thì đây là trường hợp tốt nhất để nhà đầu tư có thể đặt niềm tin vào công ty. Bởi, điều này cho thấy công ty vừa tạo ra lợi nhuận ổn định, vừa có thể phát triển kinh doanh trong tương lai.
• Đa phần nhà đầu tư sẽ thích nhận cổ tức bằng tiền mặt vì có thể dùng khoản tiền này để tiếp tục đầu tư. Đồng thời cũng như thể hiện công ty kinh doanh có lợi nhuận. 
• Tuy nhiên, nếu nhà đầu tư thấy được tiềm năng tăng trưởng của công ty trong tương lai thì việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn.
• Cần lưu ý rằng, một số công ty lựa chọn hình thức chi trả cổ phiếu thay cho tiền mặt để làm tăng vốn điều lệ trên sổ sách. Song, thực chất điều này không tạo ra dòng tiền mới, cũng không là tăng giá trị nội tại. Nhà đầu tư cần xem xét thật kỹ báo cáo tài chính và kế hoạch tăng trưởng trong tương lai của công ty.

Cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định đầu tư vào công ty chia cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu

Nhà đầu tư nên làm gì khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu?

Sau khi nhận được cổ phiếu được chia từ cổ tức, nhà đầu tư có thể tiếp tục nắm giữ chúng để chờ thời cơ tăng giá để chốt lời cao hơn. Hoặc nhà đầu tư cũng có thể bán đi để thu lại tiền mặt nếu thấy thị trường đang ở mức ổn định, giá hợp lý để bán.

Trong một số trường hợp sẽ phát sinh cổ phiếu lẻ sau khi công ty chia cổ tức. Nếu cần bán ngay thì nhà đầu tư có thể đăng ký giao dịch lô lẻ trên các sàn hoặc mua thêm lô lẻ mới để lắp vào phần thiếu. Sau khi tổng số cổ phiếu đã thành số chẵn thì nhà đầu tư có thể đặt lệnh bán ngay.

Kết luận

Việc tìm hiểu về cách chia cổ tức bằng cổ phiếu của công ty có ưu, nhược điểm gì là điều rất quan trọng, đặc biệt là với những nhà đầu tư mới. Bởi điều này phần nào phản ánh được kết quả hoạt động của công ty có hiệu quả hay không. Qua đó giúp nhà đầu tư dễ dàng hoạch định chiến lược và đưa ra các quyết định đầu tư chính xác. Hy vọng với những chia sẻ của Investo đã giúp nhà đầu tư hiểu rõ về hình thức chia cổ tức này, cũng như tự tin hơn khi giao dịch.

Huỳnh Hà