Bull Market – Thị Trường “Bò Tót” Là Gì?

Nếu quan tâm đến thế giới đầu tư, bạn sẽ nhận thấy cụm từ "bull market". Là “thị trường bò tót” hay “thị trường” giá lên xuất hiện nhiều lần. Đâu đó trên báo chí hay mạng xã hội, một người nào đó đề cập tới việc “hôm nay những chú bò đã xông về phía trước”. Bạn tò mò về ý nghĩa của câu nói này.

Bull Market

Hãy phân tích thị trường giá lên và ý nghĩa của khái niệm này đối với cả nhà đầu tư tổ chức và cá nhân.

Thị trường giá lên - Bull Market là gì?

Thị trường bò tót, hay còn gọi là thời kỳ giá lên, là một gian đoạn kéo dài trên thị trường. Khi giá các loại chứng khoán đề có xu hướng đi lên, không có số liệu thống kê hay thước đo chính xác nào có thể miêu tả rõ rằng liệu chúng ta có đang trong một thị trường giá lên. Tuy nhiên, có một nguyên tắc được nhiều người thừa nhận, đó là giá cổ phiếu tăng ít nhất 20% so với đáy gần đây nhất; cùng các dấu hiệu cho thấy cổ phiếu sẽ tiếp tục tăng.

Thuật ngữ này thường được áp dụng cho thị trường chứng khoán. Chúng được đo lường bởi các chỉ số chính: S&P 500, Nasdaq và Chỉ số Công nghiệp Dow Jones. Nhưng thị trường giá lên cũng có thể xảy ra ở bất cứ tài sản nào có thể mua hoặc bán; từ cổ phiếu riêng lẻ đến các tài sản khác như bất động sản, trái phiếu và tiền tệ.

Sự khác biệt giữa Bull Market và Bear Market

Thị trường giá lên (bull market) ngược lại với thị trường giá xuống (bear market) xảy ra khi giá cổ phiếu giảm.

Cách hiểu này có thể giúp bạn phân biệt: khi bị kích động, bò tót sẽ tỏ ra hung hãn, lao tới tấn công với tốc độ cực nhanh. Vì thế, con vật này trở thành biểu tượng cho một thị trường chứng khoán đang tăng mạnh.

Ngược lại, những con gấu có xu hướng phòng thủ thường được biết đến với thói quen ngủ đông. Vì thế, thị trường gấu là phép ẩn dụ hoàn hảo cho một thị trường chứng khoán sụt giảm hoặc chậm chạp.

Dù không phải lúc nào cũng xảy ra đồng thời, nhưng các thị trường giá lên thường phản ánh một thời kỳ “đi lên” của nền kinh tế chung; đặc biệt là giai đoạn tăng trưởng trong một chu kỳ kinh doanh.

Các đặc điểm chính của thị trường giá lên - Bull Market 

• Nhà đầu tư mua thêm cổ phiếu: Giá cổ phiếu đang tăng, các nhà đầu tư tin rằng điều đó sẽ tiếp tục; vì vậy họ tiếp tục mua vào. Điều này làm giá thậm chí còn tăng cao hơn, do cung và cầu.
• Các công ty đặt cược nhiều hơn vào tương lai: Được thúc đẩy bởi sự mua sắm của người tiêu dùng, các doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn; và thường có nghĩa là thuê nhiều công nhân hơn, trả cho nhân viên hiện tại nhiều tiền hơn.
• Tỷ lệ thất nghiệp giảm: tiền lương trung bình tăng lên, do các công ty cạnh tranh để giành công nhân. Người lao động cũng có nhiều khả năng tìm kiếm việc làm hơn vì họ có cơ hội tìm được người trả lương cao hơn.
• Mọi người mạnh tay chi tiêu hơn: xét cho cùng, lúc này người ta sẽ có cảm giác tiền dễ kiếm lại hơn. Điều này đồng nghĩa với lạm phát có nguy cơ tăng quá mức; dòng tiền chi tiêu lớn có thể dẫn đến giá cả tăng lên quá nhiều.

Thị trường giá lên - Bull Market kéo dài bao lâu?

Nói chung, một thị trường giá lên được coi là kết thúc khi cổ phiếu bắt đầu giai đoạn giảm ổn định, giảm ít nhất 20% so với đỉnh. Nhưng điều quan trọng nhà đầu tư cần nhớ là mỗi thị trường có một giá lên khác nhau.

Người ta thường nói, thị trường giá lên không kết thúc chỉ vì đã kéo dài quá lâu. Những thị thường này kết thúc khi các yếu tố cơ bản của thị trường đã thay đổi: khi giá tăng quá cao hoặc quá nhanh; hoặc khi một số sự kiện khác buộc các nhà đầu tư cảm thấy bi quan về tương lai.

Không thể mất ngày một ngày hai là bạn có thể biết rằng thị trường đạt đến đỉnh. Rất khó để biết trước kết thúc cho tới khi bạn đã ở đó. Độ dài của bất kỳ thị trường giá lên nào đều được xác định bởi các mốc cụ thể. Sau khi thị trường đó kết thúc, điều này sẽ được thể hiện rõ ràng. Bạn nên dành chút thời gian để xem xét một số thị trường giá lên lớn nhất trong lịch sử:

Thị trường giá lên sau Thế chiến II: tháng 06/1949 đến tháng 08/1956

Trong những năm đầu sau chiến tranh này, S&P 500 đã tăng 267% trong 86 tháng; đạt mức tăng hàng năm đáng khen ngợi là 20%. Theo đó, dân số bùng nổ (Baby Boom) là yếu tố chính thúc đẩy tiêu dùng hàng hóa tại Mỹ. Trong khi hoạt động xuất khẩu mạnh mẽ cũng đã giúp các công ty tăng trưởng, thị trường giá lên này kết thúc chủ yếu do Fed tăng lãi suất. Căng thẳng quốc tế đã tạo ra một thị trường giá xuống. Tuy nhiên, thị trường đã trở lại vùng giá lên vào năm 1957.

Sự bùng nổ về nhà ở: tháng 10/2002 đến tháng 10/2007

Bong bóng Nhà ở là giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường bất động sản. Nó bắt đầu sau khi chính phủ liên bang cắt giảm sâu lãi suất với hy vọng khuyến khích đầu tư. Các tổ chức tài chính khuyến khích vay vốn mua nhà; đầu tư bất động sản; và giao dịch thế chấp. Các hoạt động này đã diễn ra rất sôi nổi.

Lãi suất bắt đầu tăng trở lại và những người đi vay xấu bơ ắt đầu vỡ nợ. Đây là yếu tố dẫn đến cuộc khủng hoảng thế chấp dưới chuẩn. Thị trường cổ phiếu đạt đỉnh vào đầu tháng 10/2007, đánh dấu sự kết thúc của thị trường giá lên và bắt đầu suy thoái. Một thị trường gấu đã đến vào mùa hè năm sau.

Thị trường giá lên dài nhất trong lịch sử: Tháng 03/2009 đến tháng 03/2020

Thị trường giá lên kỷ lục này kéo dài 131,4 tháng (gần 11 năm) và trở thành thị trường giá lên dài nhất trong lịch sử.

Sau khi vượt qua cuộc Đại suy thoái (2007-09), S&P 500 đã tăng hơn 400%. Sau khi chạm đáy 666 điểm vào ngày 06/03/2009, vào ngày 12/02/2020, Chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones đạt mức cao kỷ lục 29.551 điểm; riêng tổng lợi nhuận của S&P đã lên tới hơn 18 nghìn tỷ đô la trên giấy tờ. Trong thời gian này, tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất trong 40 năm, dưới 4%.

Nhưng chỉ một tháng sau, vào ngày 11/03, chỉ số Dow mất hơn 20% giá trị, xuống dưới 19.000; S&P 500 và Nasdaq cũng chạm đáy ngay sau đó. Nguyên nhân rõ ràng nhất chính là nỗi lo sợ về thiệt hại kinh tế và xã hội do sự lây lan toàn cầu của loại virus Corona chủng mới, khi mà các doanh nghiệp đóng cửa và hàng triệu lao động bị đuổi việc.

Bối cảnh tài chính hiện tại

Nhờ sự thúc đẩy từ chi tiêu của chính phủ và sự lạc quan về nền kinh tế và triển vọng dài hạn, các chỉ số nhanh chóng bắt đầu phục hồi sau khi chạm đáy vào nửa cuối tháng 03/2020. Chỉ sau một vài tháng, S&P 500, Dow và Nasdaq đã lấy lại tất cả những gì đã mất, rồi đưa thị trường trở lại vùng giá lên. Vào cuối tháng 8, S&P 500 và Nasdaq đã tăng lần lượt 58% và 75% so với đáy ngày 23/03.

Dù vậy, không phải tất cả cổ phiếu đều đi lên giống nhau. Những cổ phiếu tăng mạnh nhất là Amazon, Netflix, Salesforce, Microsoft, Alphabet, cùng những công ty công nghệ quái vật khác hưởng lợi từ lối sống ít vận động và ở nhà mới của chúng ta. Nhiều công ty khác, đặc biệt là một số công ty trong lĩnh vực bán lẻ và khách sạn/du lịch, ít nhiều đã đi xuống hoặc phá sản.

Cân nhắc thật kỹ lưỡng về Bull Market 

Theo Christian Mueller-Glissmann, một chiến lược gia danh mục đầu tư tại Goldman Sachs, giá cổ phiếu tăng cao hiện tại có thể đóng vai trò như một "giới hạn tốc độ" trong tương lai. Có nghĩa là, các nhà đầu tư sẽ sớm phải tìm hiểu nhiều vấn đề; xem xét những mức tăng đó có xứng đáng với kết quả kinh doanh trong tương lai hay không; hay đây chỉ là những điều luôn xảy ra sau một thị trường giá xuống.

Bạn chứng kiến sự phục hồi ban đầu diễn ra rất nhanh. Sau đó, bạn lại trải qua một khoảng thời gian mà thị trường không đánh giá cao những tăng trưởng lợi nhuận mà bạn thực sự nhận được. Sau giai đoạn phục hồi bùng nổ ban đầu nhờ tăng trưởng này, chúng tôi cảm thấy có thể bạn sẽ thất vọng một chút về các yếu tố cơ bản mà mình nhận được”.

Mẹo đầu tư vào khi giá lên

Bạn đang tự hỏi các nhà đầu tư thận trọng hành động như thế nào trong một thị trường giá lên? Dưới đây là một số mẹo:

Đừng cố dự báo thời điểm chính xác ra vào thị trường

Hầu như không thể biết khi nào thị trường đạt đến đỉnh điểm; ngay cả các chuyên gia cũng hiếm khi có thể dự đoán đúng. Không chỉ bán quá muộn, bạn còn có thể bán quá sớm và bỏ lỡ lợi nhuận trong tương lai. Thay vì bán tất cả cùng một lúc chỉ vì tin tưởng rằng thị trường đã đạt đỉnh; tốt hơn là bạn nên tham gia và rời khỏi thị trường dần dần, không gấp rút; hoặc tuân theo các tiêu chuẩn đặt ra trước đó của riêng mình. Nếu bạn thực hiện một chiến lược mua vào như trung bình theo chi phí đô la (dollar-cost averaging, mua vào định kỳ theo một số tiền tương đương), hãy kiên trì theo đuổi nó.

Luôn đa dạng hóa

Đôi lúc bạn sẽ bị cám dỗ đặt tất cả tiền vào một cổ phiếu hoặc một lĩnh vực hot nào đó. Khi thị trường đang tăng trưởng, rủi ro có thể lớn hơn bạn nghĩ. Nếu bạn chỉ mua những cổ phiếu mà bạn cho rằng sẽ tăng mạnh nhất, có thể bạn sẽ phải chứng kiến mức tăng đó bốc hơi nhanh nhất.

Một thị trường giá lên siêu mạnh có thể khiến những công ty yếu kém trông có vẻ thành công; cho đến khi thực tế chứng minh điều ngược lại. Hãy chắc chắn rằng bạn hiểu tầm quan trọng của đa dạng hóa hiệu quả; lưu ý tới phản ứng với những tin tức về các cổ phiếu hoặc công ty riêng lẻ. Đó không phải là cách tốt nhất để tìm kiếm khoản đầu tư của bạn.

Chú ý đến những công ty sản xuất hàng tiêu dùng đa thị trường

Các công ty bán sản phẩm trực tiếp cho người tiêu dùng đã khẳng định vị trí của qua nhiều thập kỷ. Thị trường giá lên trong những năm gần đây có xu hướng được hỗ trợ bởi các công ty này. Quan trọng hơn, đây cũng có thể là một bến đỗ an toàn trong thời kỳ suy thoái. Hãy cân nhắc đầu tư vào những cổ phiếu này; hoặc vào một quỹ tương hỗ vốn hóa lớn nắm giữ cổ phần của những công ty thành công đó.

Bài học tài chính

Không thể dự đoán chính xác khi nào một thị trường giá lên sẽ kết thúc. Điều đó luôn xảy ra trên thị trường; đặc biệt là khi có một yếu tố bên ngoài tác động đến niềm tin của nhà đầu tư về tương lai và giá cổ phiếu bắt đầu trở nên quá đắt.

Bất chấp những nhịp giảm không thể tránh khỏi trong dài hạn, thị trường chứng khoán nhìn chung vẫn đi lên. Vậy nên, không đầu tư vào thị trường cũng đồng nghĩa bạn đang bỏ lỡ cả một cơ hội lớn. Để đầu tư thông minh, các nhà đầu tư cần chú ý đến những thị trường giá lên; điều chỉnh danh mục đầu tư theo đó; và luôn kiểm soát chiến lược, mục tiêu tổng thể của mình.

Vân Anh - Theo Business Insider