Tìm hiểu IPO là gì? Đặc điểm của 3 giai đoạn IPO

Đối với nhiều doanh nghiệp, việc phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) là một kế hoạch quan trọng để đảm bảo sự phát triển của doanh nghiệp. Vậy một đợt IPO sẽ có bao nhiêu giai đoạn? Đặc điểm của 3 giai đoạn IPO là gì? Hãy cùng Investo tìm hiểu rõ hơn ở dưới đây nhé!

Tìm hiểu về IPO là gì ?

IPO - Initial Public Offering, hay còn được biết là Phát hành công khai lần đầu tiên. Trong thị trường giao dịch chứng khoán, IPO là thuật ngữ dùng để chỉ đến hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp thông qua việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra thị trường đại chúng.

Khi đó, doanh nghiệp sẽ không cần huy động vốn từ những cổ đông lớn. Thay vào đó, việc thực hiện phát hành cổ phiếu lần đầu IPO sẽ giúp công ty tiếp cận được nguồn vốn đa dạng hơn từ các nhà đầu tư ở ngoài thị trường. Nếu hoạt động IPO thành công, các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ nhận được nhiều lợi ích.

IPO là thuật ngữ chỉ hoạt động phát hành cổ phiếu lần đầu tiên.

Đặc điểm

• Tính thanh khoản tốt: Thông thường, hoạt động phát hành cổ phiếu lần đầu IPO sẽ được thực hiện bởi những công ty mới nổi và có tiềm năng. Các công ty này vốn đã nhận được khá nhiều sự chú ý từ thị trường nhờ vào các hoạt động kinh doanh sôi nổi trước đó. Do đó, tính thanh khoản của cổ phiếu IPO thường sẽ khá cao.

• Giá mua tốt: Phần lớn các mã cổ phiếu được phát hành lần đầu ra thị trường đều có giá mua tốt. Điều này giúp doanh nghiệp đảm bảo thu hút được nhiều sự chú ý của nhà đầu tư trên thị trường.

• Tiềm năng tăng giá mạnh mẽ: Việc phát hành cổ phiếu lần đầu thường được huy động bởi các doanh nghiệp được đánh giá cao với hoạt động kinh doanh đáng chú ý. Nó giúp đảm bảo tiềm năng tăng giá và phát triển của cổ phiếu.

• Giá cổ phiếu được đảm bảo tăng trong thời gian đầu: Trong thời gian đầu của mỗi đợt IPO, các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu đều sẽ có quy định cụ thể để đảm bảo sự tăng trưởng của cổ phiếu trong thời gian đầu. Đây có thể là quy định về số lượng cổ phiếu IPO, hay công bố về quy định IPO Lockup,....

Cổ phiếu IPO thường có tiềm năng tăng trưởng rất tốt.

Mục đích

Việc phát hành cổ phiếu lần đầu tiên (IPO) thường được thực hiện với 6 mục đích chính như sau:

• Tiếp cận thêm nhiều nguồn vốn: Mục đích chính của nhiều đợt phát hành cổ phiếu đầu tiên chính là việc tăng khả năng tiếp cận của doanh nghiệp đến nhiều nguồn vốn từ các nhà đầu tư trên thị trường.
• Chứng minh tính minh bạch và trình độ của doanh nghiệp: Để được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán, các doanh nghiệp cần đạt đủ nhiều điều kiện về báo cáo tài chính, khả năng quản trị và kế hoạch phát triển. Do đó, việc IPO sẽ giúp nâng cao tính minh bạch của doanh nghiệp.
• Tăng giá trị doanh nghiệp: Việc thực hiện IPO sẽ giúp doanh nghiệp có thêm cơ hội gia tăng giá trị tài sản của công ty.
• Quảng bá thương hiệu: Các doanh nghiệp thực hiện IPO - phát hành cổ phiếu lần đầu luôn nhận được rất nhiều sự chú ý từ thị trường. Chính vì vậy, việc tận dụng IPO, doanh nghiệp có thể quảng bá thương hiệu rất tốt. 
• Bước đệm cho các thương vụ sáp nhập và mua lại: Nhiều công ty con thực hiện IPO để giúp quá trình sáp nhập với các công ty lớn hơn được ổn định hơn. Do đó, quá trình IPO thường được xem là bước đệm quan trọng cho nhiều thương vụ sáp nhập hoặc mua lại công ty nhỏ lẻ có tiềm năng.

Việc phát hành cổ phiếu lần đầu giúp doanh nghiệp tiếp cận nhiều nguồn vốn mới.

Ý nghĩa

Như bạn đã thấy, IPO là một hoạt động quan trọng giúp doanh nghiệp nhận thêm nhiều nguồn vốn từ thị trường. Do đó, việc đảm bảo hoạt động IPO diễn ra thành công là điều kiện quan trọng giúp các doanh nghiệp mới nổi có thêm cơ hội mở rộng thị trường hoạt động, nâng cấp công việc kinh doanh và tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn.

Giai đoạn trước IPO

Khái niệm

Giai đoạn chuyển đổi trước IPO (Pre-IPO) là giai đoạn tái cơ cấu khi một công ty tư nhân đặt nền móng cho việc trở thành công ty đại chúng. Khi này, các công ty sẽ xem xét lại các quy trình, chính sách tổ chức của mình để có thể thực hiện những thay đổi cần thiết. Mục đích chính của giai đoạn này là nâng cao tính minh bạch và khả năng quản trị doanh nghiệp của công ty. 

Quan trọng nhất, công ty cần đưa ra chiến lược kinh doanh và tăng trưởng hiệu quả. Như vậy, họ mới có thể thuyết phục các nhà đầu tư trên thị trường về tiềm năng sinh lời và phát triển của tổ chức. 

Trung bình, giai đoạn Pre-IPO thường mất khoảng hai năm để hoàn thành.

Đặc điểm

Giai đoạn Pre-IPO thường đặc biệt khó khăn đối với những người sáng lập doanh nghiệp. Bởi, họ vốn đã quen thuộc với các hoạt động tư nhân và việc điều hành doanh nghiệp theo cách riêng. Do đó, việc chuyển đổi mô hình quản trị doanh nghiệp sẽ gây ra một số khó khăn nhất định. Đặc biệt là khi lắng nghe, tiếp nhận các ý kiến hay góp ý kinh doanh từ phía ban quản trị và các cổ đông mới. 

Ví dụ

Ta có ví dụ về dự định phát hành cổ phiếu lần đầu tiên của WeWork bị hủy ngay trước thời điểm được cho là sẽ IPO (2019). Mặc dù không có báo cáo rõ ràng về lý do hay các thông tin khác, nhưng dựa vào kế hoạch được đề ra trước đó cùng với thông báo hủy bỏ được đưa ra rất bất ngờ, có vẻ WeWork đã nhận phải rất nhiều khó khăn trong giai đoạn Pre-IPO.

Tuy nhiên, theo ghi nhận vào năm 2023, WeWork đã chính thức thực hiện IPO thành công.

WeWork từng gặp khó khăn trong giai đoạn Pre-IPO.

Giai đoạn giao dịch IPO

Khái niệm

Giai đoạn giao dịch IPO thường diễn ra ngay trước khi cổ phiếu được bán. Ở giai đoạn này, phía chủ doanh nghiệp và ban quản trị sẽ đặt ra các mục tiêu cụ thể để giúp năng cao giá trị ban đầu của doanh nghiệp. Trong đó có bao gồm cả những kế hoạch, quy định chiến lược để tối đa hóa sự tín nhiệm trước nhà đầu tư và đảm bảo quá trình IPO thành công.

Đặc điểm

Tương tự như giai đoạn Pre-IPO, giai đoạn giao dịch IPO thường cũng gây ra khá nhiều khó khăn đối với những người sáng lập doanh nghiệp. Đặc biệt là khi họ vừa mới thành công trong việc chuyển đổi mô hình từ doanh nghiệp tư nhân sang làm việc cùng các cổ đông và ban quản trị. 

Hơn thế nữa, để đảm bảo quá trình IPO ngay sau đó được diễn ra thành công. Chủ doanh nghiệp cần đưa ra các kế hoạch hoạt động và quy định chiến lược cụ thể để tối đa hóa sự tín nhiệm của doanh nghiệp khi được ra mắt trước công chúng.

Ví dụ

Ví dụ: Công ty có thể đề xuất lựa chọn các công ty luật và kế toán uy tín để xử lý giấy tờ và báo cáo tài chính; Lên kế hoạch cụ thể về số lượng cổ phiếu sẽ được phát hành; Công bố quy định về việc IPO Lockup để đảm bảo khả năng tăng giá;... Các công việc này sẽ giúp quá trình IPO diễn ra đúng kế hoạch. 

Giai đoạn giao dịch IPO được thực hiện giúp đảm bảo tỷ lệ thành công của đợt IPO.

Giai đoạn giao dịch sau IPO

Khái niệm

Giai đoạn giao dịch sau IPO (Post-IPO) thường liên quan đến việc thực hiện chiến lược kinh doanh mà công ty và đảm bảo các cam kết về khả năng phát triển trước đó. Sau khi đã có được sự tín nhiệm từ thị trường, ở giai đoạn này doanh nghiệp sẽ phải chứng minh được khả năng của mình để giữ được mức giá trị cổ phiếu và lòng tin của các nhà đầu tư trong dài hạn.

Điều này được thể hiện qua các doanh nghiệp triển khai các chiến lược kinh doanh, xử lý khủng hoảng và giải quyết các biến động về giá cổ phiếu để đảm bảo sự phát triển ổn định của nó. 

Đặc điểm

Mặc dù ít căng thẳng hơn so với hai giai đoạn IPO trước, nhưng giai đoạn giao dịch sau IPO vẫn gây ra khá nhiều áp lực cho ban quản trị doanh nghiệp. Đặc biệt là khi họ phải cùng lúc giải quyết các vấn đề hiện hữu khi thực hiện các chiến lược kinh doanh trước đó trong khi xử lý sự biến động giá cổ phiếu.

Trong nhiều trường hợp khác, công ty còn phải học cách đối phó với nhiều câu chuyện tiêu cực từ phía báo chí và truyền thông.

Ví dụ

Một số khó khăn mà doanh nghiệp cần chú ý xử lý trong giai đoạn sau giao dịch IPO bao gồm:

• Thực hiện các chiến lược kinh doanh trước đó.
• Xử lý biến động và đảm bảo sự tăng trưởng ổn định của giá cổ phiếu.
• Đối phó với truyền thông tiêu cực để đảm bảo sự tín nhiệm trước nhà đầu tư trên thị trường.

Doanh nghiệp cần xử lý nhiều vấn đề để phát triển của cổ phiếu sau khi IPO.

Những điều cần lưu ý khi IPO

Đối với tổ chức

• Quyền điều hành khi thực hiện IPO: Trong nhiều trường hợp, người đứng đầu doanh nghiệp hoàn toàn có khả năng mất quyền điều hành và kiểm soát hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp do sự biến động của vốn chủ sở hữu giữa các cổ đông. Bởi, người nắm giữ nhiều cổ phần nhất chính là người có quyền lực nhất doanh nghiệp.
• Biến động của cổ phiếu và chính sách từ chính phủ: Không chỉ riêng các mã cổ phiếu mới được phát hành mà toàn bộ thị trường chứng khoán đều sẽ chịu tác động không nhỏ từ các chính sách Chính Phủ. Do đó, việc lưu ý xử lý các chính sách này là việc làm cần thiết của mọi doanh nghiệp có cổ phiếu được niêm yết.

Đối với nhà đầu tư

• Khả năng sang nhượng cổ phiếu IPO: Các cổ phiếu IPO đều có thể sang nhượng và giao dịch tự do giữa các nhà đầu tư. Tuy nhiên, số lượng sang nhượng cần được đảm bảo thực hiện trong giới hạn cho phép và giao dịch sau khoảng thời gian IPO Lockup.
• Chỉ nên giao dịch với cổ phiếu có tiềm năng: Khi quyết định đầu tư vào cổ phiếu IPO, nhà đầu tư cần xem xét kỹ các yếu tố tăng trưởng của doanh nghiệp để đảm bảo khả năng phát triển và hưởng lợi từ cổ phiếu IPO đó.

Hạn chế của IPO

• Yêu cầu về quy mô quản trị của doanh nghiệp: Để có thể thực hiện IPO, doanh nghiệp cần đảm bảo nhiều quy định về quy mô quản trị, quy mô hoạt động của doanh nghiệp. Đây đều là những điều kiện bắt buộc để có thể được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán. 
• Thiếu linh hoạt khi thực hiện thủ tục: Các yêu cầu về tính minh bạch khi thực hiện IPO khiến nhiều hoạt động quan trọng như triệu tập, tổ chức họp hội đồng cổ đông sẽ phải thực hiện theo thủ tục, trình tự quy định cụ thể. Việc này gây ra nhiều hạn chế trong việc quản trị doanh nghiệp và thực hiện các thủ tục khác.
• Hạn chế về quyền chủ động trong các hoạt động chứng khoán: Các công ty đã phát hành cổ phiếu lần đầu thường chịu nhiều sự giám sát từ ủy ban chứng khoán nhà nước. Do đó, nhiều hoạt động chứng khoán của doanh nghiệp sẽ phải trình báo để được thực hiện.
• Các khoản chi phí bắt buộc: Doanh nghiệp IPO cần phải thực hiện một loạt các nghĩa vụ tài chính và các khoản chi phí bắt buộc như: Phí quản lý công ty đại chúng; Phí quản lý; Phí lưu ký chứng khoán,… Các khoản phí bắt buộc này không hề nhỏ đối với nhiều doanh nghiệp.
• IPO không phải là lựa chọn của công ty mới: Việc thực hiện IPO đòi hỏi tổ chức phải có chiến lược bài bản với tầm nhìn dài hạn và tiềm năng phát triển tốt để được đón nhận khi bước vào thị trường chứng khoán. Do đó, việc IPO thường không phải lựa chọn ưu tiên của các công ty con.

Các doanh nghiệp nhỏ cần lưu ý về các hạn chế khi thực hiện IPO.

Kết luận

Như bạn đã thấy, để đảm bảo kế hoạch IPO diễn ra thành công, doanh nghiệp cần phải đảm bảo rất nhiều điều kiện với các giai đoạn khác nhau. Chính vì vậy, đối với cả nhà đầu tư hay chủ doanh nghiệp đang có quyết định phát hành cổ phiếu lần đầu, Investo mong rằng những thông tin về các giai đoạn IPO ở phía trên sẽ giúp chiến lược đầu tư của bạn diễn ra hiệu quả hơn.

Phương Sơn