Hướng dẫn đầu tư: tìm hiểu về chỉ số P/E

• Hệ số P/E là tỷ số giữa giá cổ phiếu của một công ty với thu nhập trên một cổ phiếu của công ty đó.
• Nhà đầu tư sử dụng hệ số P/E để so sánh hiệu suất của các công ty tương tự nhau và so sánh các công ty với hồ sơ của chính họ trong quá khứ.
• Có hai loại hệ số P/E chính: P/E dự phóng và P/E 12 tháng gần nhất. Hai chỉ số này được tính tương ứng với thu nhập dự kiến trong tương lai ​​và thu nhập thực trong quá khứ.
• Một hệ số P/E cao có thể cho thấy cổ phiếu có giá cao so với thu nhập của công ty và có khả năng cho thấy cổ phiếu có định giá quá cao. Ngược lại, một hệ số P/E thấp có thể có nghĩa là cổ phiếu có định giá thấp.

Tại sao hệ số P/E lại hữu ích?

Hệ số P/E là viết tắt của hệ số giá trên thu nhập. Đây là tỷ số giữa giá cổ phiếu của một công ty với thu nhập trên một cổ phiếu (EPS) của công ty đó. Nhà đầu tư sử dụng hệ số này để so sánh hiệu suất của các công ty tương tự nhau và so sánh hoạt động của các công ty với hồ sơ trong quá khứ của chính công ty đó. Hệ số giá trên thu nhập đôi khi còn được gọi là bội số giá hoặc bội số thu nhập.

Về cơ bản, hệ số P/E cho bạn biết số tiền bạn cần phải đầu tư vào một công ty để có cổ phần sở hữu tương đương với 1 USD thu nhập của công ty. Một hệ số P/E cao có thể chỉ ra rằng cổ phiếu có giá cao so với thu nhập của công ty và có khả năng cho thấy rằng cổ phiếu có định giá quá cao. Ngược lại, một hệ số P/E thấp có thể có nghĩa là cổ phiếu có định giá quá thấp.

Tính toán hệ số P/E và hai loại hệ số P/E chính

Để tính toán hệ số P/E, ta chia giá cổ phiếu của một công ty cho thu nhập trên một cổ phiếu (EPS) của công ty đó. Để biết giá cổ phiếu hiện tại của một công ty, chỉ cần nhập mã chứng khoán của công ty đó vào bất kỳ trang web tài chính nào.

Việc xác định thu nhập trên một cổ phiếu của một công ty hơi phức tạp hơn một chút. Có hai cách đo EPS chính và chúng được sử dụng để tính hai loại hệ số P/E chính: P/E dự phóng và P/E 12 tháng gần nhất. Một loại số liệu EPS được gọi là “12 tháng gần nhất” hoặc “TTM”. Dữ liệu này cho thấy công ty đã hoạt động như thế nào trong năm gần nhất. Loại EPS thứ hai đến từ báo cáo thu nhập của công ty và thể hiện ước tính cao nhất của công ty về thu nhập họ sẽ kiếm được trong tương lai một năm tới. Các chuyên gia phân tích cũng tính P/E dự phóng dựa trên ước tính EPS của riêng họ.

Mỗi loại hệ số P/E đều có ưu và nhược điểm của mình. Hệ số P/E 12 tháng gần nhất là loại chỉ số được sử dụng rộng rãi nhất vì nó khách quan nhất. P/E dự phóng thì được tính theo một dự đoán có phần dựa trên kiến thức chủ quan. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của một công ty trong quá khứ không phải lúc nào cũng tương quan với việc công ty đó sẽ tăng trưởng như thế nào trong tương lai. Vì lý do này, một số nhà đầu tư thích xem xét P/E dự phóng hơn.

Ví dụ tính toán hệ số P/E

Giả sử bạn muốn so sánh hai công ty sản xuất máy điều hòa không khí. Giá cổ phiếu của Công ty A là 60 USD và giá cổ phiếu của Công ty B là 10 USD. Ban đầu, một nhà đầu tư có thể nghĩ rằng cổ phiếu 10 USD có giá trị tốt hơn vì nó rẻ hơn. Tuy nhiên, điều này không nhất thiết phải đúng như vậy. Hệ số P/E cho ta bức tranh đầu tư đầy đủ hơn so với giá cổ phiếu. Giả sử Công ty A đặt tại Florida, nơi có nhu cầu cao đối với máy điều hòa không khí; công ty này kiếm được lợi nhuận 100.000 USD mỗi năm. Công ty B đặt tại Maine, nơi có nhu cầu thấp đối với máy điều hòa không khí; công ty này tạo ra 10.000 USD lợi nhuận mỗi năm.

Bạn biết giá cổ phiếu và thu nhập của cả hai công ty. Để thiết lập so sánh tương đương, bạn cần có thêm một thông tin nữa. Bạn cần biết mỗi công ty đã phát hành bao nhiêu cổ phiếu để tính giá trị của mỗi cổ phiếu so với tổng thu nhập của công ty. Điểm dữ liệu này được gọi là thu nhập trên một cổ phiếu, hoặc EPS. 

Nếu Công ty A có 50.000 cổ phiếu đang lưu hành và thu nhập 100.000 USD, điều này có nghĩa là mỗi cổ phiếu có EPS là 2 USD. Bây giờ bạn đã xác định được EPS của Công ty A, bạn có thể tính hệ số P/E của nó. Chia giá cổ phiếu của công ty (60 USD) cho EPS (2 USD) bạn sẽ có hệ số P/E ở mức 30 lần. Con số này cho bạn biết rằng cổ phiếu đang giao dịch ở mức giá cao gấp 30 lần thu nhập trên một cổ phiếu của công ty.

Bây giờ, bạn có thể tính toán hệ số P/E của Công ty B để so sánh hai công ty. Giả sử Công ty B có 10.000 cổ phiếu đang lưu hành và 10.000 USD thu nhập, EPS sẽ là 1 USD. Giá cổ phiếu của Công ty B là 10 USD, do đó, nó có hệ số P/E ở mức 10 lần. Nói cách khác, công ty đang giao dịch ở mức giá gấp 10 lần thu nhập của mình. Vì vậy, trong trường hợp này, Công ty B có thể có định giá thấp hơn - không phải vì giá cổ phiếu thấp hơn, mà vì hệ số P/E thấp hơn. Giá trị P/E thấp hơn có nghĩa là nhà đầu tư đang trả ít hơn cho mỗi đô la trong tổng thu nhập của công ty.

Hệ số P/E chỉ là một phần của câu đố

Mặc dù hệ số P/E là một trong những cách phổ biến nhất để đánh giá một cổ phiếu, nó không phải là chỉ số duy nhất nhà đầu tư nên xem xét. Ví dụ, một số cổ phiếu có thể có hệ số P/E thấp vì chúng có tiềm năng tăng trưởng thấp. Nhìn vào kịch bản trên, nếu Công ty B chỉ bán máy điều hòa không khí ở Maine, nó có thể sẽ không phát triển như Công ty A ở Florida. Tuy nhiên, nếu cả hai công ty trông có vẻ sẽ tăng trưởng với tốc độ tương tự thì Công ty B có thể là lựa chọn tốt hơn giữa hai cổ phiếu do có hệ số P/E thấp hơn.

Cũng cần phải nhớ rằng hệ số P/E cao không phải lúc nào cũng là điều xấu, đặc biệt là P/E 12 tháng gần nhất cao. Có thể Công ty A gần đây đã phát minh ra máy điều hòa không khí tiết kiệm năng lượng và đang sẵn sàng phát triển. Điều này có thể không được phản ánh trong P/E 12 tháng gần nhất của công ty nhưng có thể thấy rõ trong P/E dự phóng của nó.

Cả hai loại hệ số P/E đều cung cấp cho nhà đầu tư những hiểu biết có giá trị về cổ phiếu và cho phép họ đưa ra những so sánh hữu ích giữa các công ty. Tuy nhiên, khi đánh giá tổng thể các khoản đầu tư, điều quan trọng là phải xem xét các yếu tố khác - như cổ tức, thu nhập dự kiến trong tương lai và các điểm dữ liệu khác - bên cạnh hệ số P/E.

Huân Hà - Theo chase.com