Đầu tư 101 & Investo: Forex là gì?

Định nghĩa:

Ngoại hối, Forex, hay FX, tất cả những từ đó đều có nghĩa giống nhau, tức là hoạt động chuyển đổi tiền tệ của một quốc gia này sang tiền tệ của một quốc gia khác, chẳng hạn như từ Dollar Mỹ thành đồng Euro.

Tìm hiểu về forex

Ngoại hối (“forex” hoặc “FX”) là khi một loại tiền tệ (như Dollar Mỹ) được chuyển đổi thành tiền tệ của quốc gia hay khu vực khác (như đồng euro). Khách du lịch, doanh nghiệp và chính phủ đều có nhu cầu giao dịch ngoại hối với mục đích khác nhau, vì vậy họ sẽ tìm đến các thị trường ngoại hối, đến ngân hàng hoặc đến quầy giao dịch ngoại hối ở sân bay để chuyển đổi đồng nội tệ của họ thành loại tiền tệ mà họ cần. Tỷ giá mà một loại tiền tệ được chuyển đổi sang một loại tiền tệ khác được gọi là “Tỷ giá hối đoái” và mức tỷ giá này chủ yếu dựa trên cung và cầu đối với các loại tiền tệ, thường được thúc đẩy bởi nền kinh tế và tình hình chính trị chung của hai quốc gia tương ứng. Giá trị của một loại tiền tệ thường được định giá bằng giá trị của một loại tiền tệ khác.

Ví dụ

Khi Vương quốc Anh bỏ phiếu rời khỏi Liên minh châu Âu vào năm 2016, giá trị của bảng Anh so với đồng euro hoặc Dollar Mỹ đã giảm vì các nhà đầu tư cho rằng Brexit (viết tắt của “British Exit”, “Sự thoát ly của Anh”) là một điều không tốt cho nền kinh tế Vương quốc Anh.

Bài học

Forex là ngôn ngữ của thế giới tiền tệ…

Không phải ai cũng đều nói cùng một ngôn ngữ. Không phải ai cũng muốn loại tiền tệ giống nhau. Thị trường forex là nơi diễn ra quá trình chuyển đổi từ loại tiền tệ này sang loại tiền tệ khác, để người tiêu dùng có thể giao dịch những sản phẩm mà họ cần như xe cộ, thức ăn và thậm chí là đi du lịch xuyên qua các quốc gia.

“Ngoại hối” hoặc “Forex” mang ý nghĩa gì?

Hoạt động giao dịch ngoại hối là việc trao đổi tiền tệ của một quốc gia này sang tiền tệ của một quốc gia khác, cũng giống như chuyển đổi đồng Việt Nam sang yên Nhật. Thị trường ngoại tệ thường mở cửa 24 giờ mỗi ngày, năm ngày mỗi tuần và là thị trường lớn nhất trên thế giới. Chính phủ, doanh nghiệp và người dân cần ngoại tệ vì nhiều lý do khác nhau. Bên mua và bên bán gặp nhau trên thị trường ngoại hối để thực hiện các giao dịch nhằm chuyển sang loại tiền tệ mà họ muốn.

Tại sao thế giới cần thị trường ngoại hối?

Mọi người đều muốn trao đổi ngoại tệ vì một số lý do. Dưới đây là một số mục đích tiêu biểu:

• Khách du lịch cần giao dịch ngoại hối để họ có thể mua những thứ ở quốc gia mà họ đến.
• Các doanh nghiệp cần giao dịch ngoại hối nếu họ phải mua vật tư hoặc phụ tùng từ một quốc gia khác. Ví dụ, nếu một doanh nghiệp có trụ sở tại Hoa Kỳ muốn mua bơ từ Mexico, họ sẽ cần đổi từ đồng Dollar Mỹ sang đồng peso Mexico.
• Chính phủ các nước cần giao dịch ngoại hối để họ có thể nắm giữ các khoản dự trữ (giống như một quỹ dự phòng khổng lồ đề phòng nền kinh tế gặp khó khăn).
• Các nhà đầu tư có thể đầu cơ bằng cách đầu tư forex. Điều này có nghĩa là họ sẽ mua và bán các cặp tiền tệ dựa trên phán đoán rằng giá trị của chúng sẽ tăng hoặc giảm. Điểm này sẽ được đề cập sâu hơn trong phần dưới đây.

Các loại tiền tệ phổ biến nhất trên thế giới

Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có loại tiền tệ riêng do ngân hàng trung ương của quốc gia đó phát hành. Nhưng cũng có một số quốc gia chỉ sử dụng một loại tiền tệ quốc tế đáng tin cậy như Dollar Mỹ thay vì tự tạo và quản lý đồng tiền riêng. Các loại tiền tệ được nắm giữ nhiều nhất là của các quốc gia giàu có và ổn định, chúng được gọi là các loại tiền tệ “cứng”. Tiền tệ của các quốc gia yếu hơn, kém ổn định hơn đôi khi được gọi là các loại tiền tệ “mềm” và chúng có độ tin cậy thấp hơn. Tiền tệ “cứng” có xu hướng thu hút nhu cầu cao hơn so với tiền tệ mềm vì chúng được coi là những tài sản lưu trữ giá trị đáng tin cậy hơn. Dưới đây là một số loại tiền tệ được nắm giữ rộng rãi nhất trên thế giới:

• USD = $ = Dollar Mỹ, đơn vị tiền tệ của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ
• EUR = € = Euro, đơn vị tiền tệ của 19 quốc gia trong Liên minh Châu Âu
• JPY = ¥ = Yên Nhật, đơn vị tiền tệ của Nhật Bản
• GBP = £ = Bảng Anh, đơn vị tiền tệ của Vương quốc Anh
• CHF = ₣ = Franc Thụy Sĩ, đơn vị tiền tệ của Thụy Sĩ

Đồng Dollar Mỹ là đồng tiền lớn nhất trên thế giới. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi hoạt động chuyển đổi từ đồng Dollar sang các loại tiền tệ khác là hoạt động giao dịch forex phổ biến nhất. Dưới đây là bốn cặp tiền tệ hàng đầu (những cặp tiền tệ này rất phổ biến tại quầy giao dịch ngoại hối ở sân bay và trên Tạp chí Phố Wall).

1. USD/EUR
2. USD/JPY
3. USD/GBP
4. USD/CHF

Cách định giá một loại tiền tệ

Nhận thức của hầu hết mọi người về tiền đều xoay quanh những mảnh giấy hoặc đồng xu kim loại được gán số trên đó. Mọi người quan tâm đến tiền vì giá trị “bên ngoài” của chúng, tức là giá trị mà đơn vị phát hành gán cho tiền vì ai cũng biết rằng tờ tiền của họ có thể được sử dụng cho những thứ khác.

Trong thị trường forex, chẳng ai dùng các gói dịch vụ đăng ký của Netflix để làm điểm tham chiếu cả. Nhà đầu tư có thể xác định giá trị của 1 USD thông qua các hoạt động giao dịch ngoại hối, tức là đánh giá xem chi phí mua một loại tiền tệ này bằng đơn vị tiền tệ của quốc gia khác là bao nhiêu và đó được gọi là tỷ giá hối đoái. Tỷ giá EUR/USD là 0,95 vào tháng 06/2022. Điều đó có nghĩa là 1 Dollar Mỹ có trị giá 0,95 euro. Vì vậy, những mặt hàng nào có giá 10 USD thì cũng có thể được định giá là 9,50 EUR. Và tỷ giá hối đoái cũng có thể nghịch đảo lại.

Chẳng hạn, giả sử nền kinh tế Hoa Kỳ đang tăng trưởng và các nhà đầu tư nghĩ rằng thị trường tại đây sẽ tiếp tục phát triển. Tỷ giá USD/EUR có thể giảm, có nghĩa là 1 EUR sẽ có giá trị ít hơn khi quy đổi ra USD. Điều đó có nghĩa là đồng euro đã suy yếu (hoặc “mất giá”) so với Dollar Mỹ. Và đồng Dollar đã mạnh lên (hoặc “tăng giá”) so với đồng euro.

Điều quan trọng cần nhớ là tất cả các mức tỷ giá hối đoái đều là tương đối. Bất cứ khi nào một loại tiền tệ tăng giá, cần phải xét xem chúng tăng so với cái gì. Và khi một bên tăng giá thì bên kia sẽ giảm giá. Đôi khi bạn có thể sẽ bắt gặp những đoạn tin tức như “đồng Dollar Mỹ đang suy yếu”. Trong trường hợp đó, tác giả có ý nói rằng đồng USD đang suy yếu so với các đồng tiền lớn khác, và nhóm đồng tiền lớn kia vốn đang mạnh lên về tổng thể so với đồng Dollar Mỹ.

Nguyên nhân nào khiến tỷ giá hối đoái thay đổi?

Các nhà đầu tư sẽ có nhu cầu mua một loại tiền tệ nào đó nhiều hơn nếu họ nghĩ rằng giá trị của đồng tiền này sẽ tăng lên. Sau đây là một vài lý do khiến các nhà đầu tư nghĩ rằng một loại tiền tệ sẽ tăng hoặc giảm giá trị:

• Tăng trưởng kinh tế: Nếu nền kinh tế của một quốc gia được kỳ vọng sẽ tăng trưởng, thì ngân hàng trung ương của quốc gia đó có nhiều khả năng tăng lãi suất để chống lại lạm phát. Lãi suất tăng có xu hướng đẩy giá trị tiền tệ của một quốc gia lên cao hơn (xem phần bên dưới). Nếu nền kinh tế của quốc gia đó đang gặp khó khăn, ngân hàng trung ương của họ có thể sẽ giảm lãi suất để kích thích tăng trưởng, mà điều này sẽ làm giảm giá trị của đồng tiền.
• Lãi suất: Nếu mức lãi suất của một quốc gia tăng cao, thì các nhà đầu tư có thể hưởng lợi bằng cách “trú ẩn tài sản của họ” vào đơn vị tiền tệ của quốc gia đó. Đó là bởi vì với đơn vị tiền tệ đó, họ có thể mua trái phiếu chính phủ an toàn hoặc hưởng lợi từ các tài khoản tiết kiệm có lợi suất cao và tiền của họ có thể tăng nhanh hơn so với khi “trú ẩn” tài sản vào một loại tiền tệ khác.

Các loại hình giao dịch forex

• Giao ngay: Đây là trường hợp mà chủ thể chỉ muốn chuyển đổi một loại tiền tệ này sang một loại tiền tệ khác ngay lập tức. Hoạt động giao dịch này có thể được thực hiện thông qua ngân hàng, thông qua một tổ chức tài chính hoặc thông qua bất kỳ ai sẵn sàng đổi một loại tiền tệ này sang một loại tiền tệ khác, chẳng hạn như các ki-ốt đổi tiền ngay tại sân bay. Nhưng bạn nên lưu ý về các khoản phí kèm theo. Hoạt động giao ngay có lẽ là loại hình giao dịch forex duy nhất khi các bên trao đổi tiền thực, chẳng hạn như khi bạn đổi USD sang VND tại ki-ốt đổi tiền ở sân bay. Nhưng hầu hết các hoạt động giao dịch forex, bao gồm cả giao ngay, đều được xử lý bằng phương thức điện tử.
• Kỳ hạn hoặc Hợp đồng tương lai: Nếu bạn dự định rằng mình sẽ cần một lượng ngoại tệ nhất định trong tương lai, có lẽ bạn sẽ muốn tránh những ảnh hưởng do biến động tỷ giá hối đoái tại thời điểm đó. Bạn sẽ có thể “chốt” tỷ giá hối đoái ngay hôm nay bằng cách giao dịch các hợp đồng tương lai hoặc kỳ hạn.
• Quyền chọn: Có một cách khác để đầu tư forex đó là mua hoặc bán quyền chọn. Quyền chọn là một công cụ đầu tư phức tạp hơn, cung cấp cho người sở hữu quyền chọn đó quyền, nhưng không phải nghĩa vụ, mua hoặc bán các cặp forex vào một ngày nào đó trong tương lai, với một mức tỷ giá hối đoái nhất định.

Giao dịch forex sẽ phát sinh những chi phí gì?

Tỷ giá hối đoái mà bạn thấy trên các trang tin tức chính thống sẽ không giống với mức tỷ giá mà bạn thực sự được tiếp cận. Các ngân hàng và tổ chức tài chính chuyên cung cấp dịch vụ ngoại hối sẽ kiếm tiền bằng cách hưởng chênh lệch giữa mức tỷ giá hối đoái mà họ được tiếp cận so với tỷ giá mà họ cung cấp cho bạn. Đây còn được gọi tắt là “chênh lệch” (hay spread). Khi cân nhắc mua ngoại tệ, cách tốt nhất là bạn nên so sánh tỷ giá và chuyển đổi các tỷ giá đó thành tỷ giá tương đương để có thể tìm được mức giá tốt nhất.

Tỷ giá hối đoái có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế như thế nào?

Nghe có vẻ hơi lạ, nhưng một số chính trị gia thực sự có lý do chính đáng khi họ muốn đồng tiền của nước mình “yếu đi”. Nếu đơn vị tiền tệ của một quốc gia “rẻ hơn” thì hàng hóa được sản xuất tại quốc gia đó sẽ rẻ đối với khách hàng nước ngoài. Nói cách khác, hàng hóa xuất khẩu của quốc gia đó sẽ được hưởng lợi khi đơn vị tiền tệ của họ mất giá. Một số chính trị gia nghiêng về phe ủng hộ xuất khẩu bởi vì nhu cầu đối với hàng hóa xuất khẩu của một quốc gia có thể tạo ra việc làm tại thị trường nội địa (và các chính trị gia đều thích điều này).

Nhưng khi đồng tiền quốc gia yếu đi, nhược điểm là hàng nhập khẩu sẽ trở nên đắt hơn đối với người mua. Khi đồng tiền của bạn “yếu”, điều đó có nghĩa là đồng ngoại tệ “mạnh” hơn. Vì vậy, những quốc gia nhập khẩu nhiều sản phẩm thiết yếu, như dầu, thực phẩm hoặc thuốc men thì cần phải cẩn thận để đồng tiền của họ không quá yếu, còn nếu không, tất cả các mặt hàng nhập khẩu đó sẽ trở nên vô cùng đắt đỏ khi mua bằng đồng tiền của họ.

Làm cách nào để đầu tư forex

Giao dịch forex có thể ẩn chứa rủi ro rất lớn và không phải nhà đầu tư nào cũng thích hợp với hoạt động này vì có thể dẫn đến thua lỗ nặng (chỉ nên đầu tư forex với số tiền rảnh rỗi mà bạn có thể chấp nhận mất). Các nhà đầu tư forex nên đọc qua các bản tin về thị trường ngoại hối để biết thêm thông tin về tất cả những rủi ro mà bạn có thể gặp phải khi trao đổi tiền tệ.

Đăng Khoa - Theo learn.robinhood.com