Cổ Phiếu Dầu Khí: Những Điều Cân Nhắc Trước Khi Mua

Cổ Phiếu Dầu Khí: Ngay cả việc cắt giảm sản lượng kỷ lục cũng không đủ để cứu ngành công nghiệp dầu mỏ khỏi những gì sắp tới.

Thỏa thuận tại OPEC

Vào ngày 09/04, hội nghị OPEC được chủ trì bởi Ả-rập Xê-út, có sự tham dự của Nga và các nước sản xuất dầu mỏ lớn trên thế giới, đã đưa ra thỏa thuận chung sẽ cắt giảm sản lượng dầu thô trên thị trường xuống mức kỷ lục.

Chính sách cắt giảm 10 triệu thùng dầu mỗi ngày được các nước tham gia hội nghị đồng thuận sẽ là một sự thay đổi lớn đến quá trình sản xuất và sẽ giúp ổn định phần nào tình trạng bất ổn của thị trường dầu trên toàn thế giới. Và nếu có bất kỳ điều gì mà thị trường dầu mỏ đang cần, thì đó là một cú đánh của sự ổn định.

Mặc dù vậy, việc cắt giảm 10 triệu thùng dầu mỗi ngày – tương đương với sản lượng hàng ngày của Ả-rập Xê-út hay của Nga trước khi các nước này tăng sản lượng vào tháng Tư – đơn giản là không đủ. Chúng ta đang phải đối mặt với việc với mức suy giảm tiêu thụ chưa từng thấy dưới sự hạn chế vì Covid-19, và thị trường dầu mỏ sẽ bị tàn phá trong năm 2020 và có thể lâu hơn nữa.

Cổ phiếu dầu sụt giảm nghiêm trọng

Cổ phiếu dầu khi bị sụt giảm nghiêm trọng là điều tất yếu, giảm sâu hơn so với những ngành khác trên thị trường ngay cả sau đợt hồi lại gần đây. Cổ phiếu của các công ty đa quốc gia lớn như ExxonMobil (NYSE:XOM) và Royal Dutch Shell (NYSE:RDS.A)(NYSE:RDS.B) đã giảm khoảng 40%, trong khi cổ phiếu các công ty sản xuất dầu nhỏ độc lập như Occidental Petroleum (NYSE:OXY) và Chesapeake Energy (NYSE:CHK) thì ở trong tình trạng mất giá nghiêm trọng. Lần lượt 81% và 68% giá trị cổ phiếu công ty đã mất so với mức giá đỉnh trước đại dịch.

Nói đơn giản, với rất ít ngoại lệ, thì bây giờ không phải là thời điểm thích hợp để mua cổ phiếu dầu mỏ.

Sao chúng ta lại ở trong tình thế này?

Hai tháng vừa qua là thời gian biến động và thử thách trong lịch sử dầu mỏ hiện đại. Đại dịch Covid-19 sẽ được ghi nhận là lần giá dầu sụt giảm nhanh chóng và toàn diện trong lịch sử ngành dầu mỏ thế giới. Sau đây là tóm lược toàn cảnh thị trường dầu mỏ trong năm 2020.

Đầu tháng Hai

Trong báo cáo hàng tháng về thị trường dầu mỏ, Cục năng lượng toàn câu (IEA) đã cảnh báo rằng giá dầu toàn thế giới sẽ sụt giảm vì dịch bệnh Covid-19. Tại thời điểm đó IEA cho rằng những nỗ lực của Trung Quốc để kìm lại sự bùng phát của Covid-19 là nguyên nhân khiến cho mức tiêu thụ giảm mạnh tại quốc gia này, kéo theo đó là sự sụt giảm tiêu thụ trên toàn thế giới lần đầu tiên trong hơn một thập kỷ.

Cuối tháng Hai

Sau khi có thêm gần 10% giá trị nhờ vào lời cảnh báo của IEA do kỳ vọng các nước sản xuất sẽ cắt giảm sản lượng đầu ra, giá dầu thô bắt đầu giảm khi các ca nhiễm Covid-19 bắt đầu xuất hiện ngoài biên giới Trung Quốc. Ả-rập Xê-út, cùng với OPEC, đã xác định cắt giảm sản xuất là 1 triệu thùng dầu mỗi ngày khỏi thị trường. Nếu chính sách này được thông qua, thì sẽ là lần thứ ba trong 05 năm OPEC đã phải cắt giảm sản lượng để ổn định giá dầu.

Tháng Ba

Tin tức mang lại nhiều hi vọng hơn, khi OPEC đã muốn đưa Nga tham dự vào công cuộc cắt giảm sản lượng. Khi nước Nga chần chừ, Ả-rập Xê-út đã xoay chuyển từ ổn định thị trường sang chiến tranh toàn diện với Nga để giành được ưu thế toàn cầu, kẹp các công ty khai thác than đá của Mỹ ở giữa. Nga cũng cho hay sẽ bắt đầu sản xuất vào tháng Tư ngay khi thoản thuận sản xuất hết hiệu lực, sự tăng trưởng trong việc khai thác than đá ở Mỹ trong những năm gần đây được các chuyên gia cho là lý do khiến cho Nga từ chối cắt giảm sản lượng dầu đầu ra.

Đến giữa tháng ba, Ả-rập Xê-út nâng hạn mức lên lần nữa. Bộ trưởng dầu mỏ của đất nước này cho biết sẽ không để sản lượng dầu sản xuất vượt quá 10 triệu thùng mỗi ngày trong tháng Tư, nhưng điều đó sẽ tạo điều kiện cho khí đốt chiếm lĩnh thị trường nội địa nhiều hơn, giải phóng một lượng lớn dầu thô có thể được bán ra thị trường.

Cuối cùng Ả-rập Xê-út quyết định, thay vì cắt giảm sản lượng 1 triệu thùng dầu mỗi ngày, nước này sẽ tăng xuất khẩu dầu thô lên hơn 40% trong tháng Năm. Các tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất đồng ý tham gia với Ả-rập Xê-út, với mục tiêu tăng sản lượng dầu thô của nhóm này lên 30%.

Cuối tháng ba

Vào cuối tháng Ba, thị trường dầu thô đã thực sự hỗn loạn. Covid-19 đã trở thành đại dịch toàn cầu, và nhu cầu tiêu thụ dầu trên toàn thế giới đã giảm nhanh chóng. Giao thông hàng không đã phải đóng cửa đến 80%. Giao thông đường biển ngừng hoạt động. Vận tải toàn cầu chững lại và hàng tỷ người được yêu cầu phải ở nhà, khiến hàng trăm triệu phương tiện tiêu thụ hàng tỷ ga-lông xăng biến mất khỏi đường phố.

Mọi chuyện trở nên tệ hơn, hơn rất nhiều so với tưởng tượng. Các nhà giao dịch dầu thô hàng đầu cho biết nhu cầu dầu toàn thế giới sẽ giảm khoảng 20 triệu thùng mỗi ngày, tương đương với tổng sản lượng bình quân mỗi ngày của Nga và Ả-rập Xê-út. Và thì cả Nga và Ả-rập Xê-út vẫn đang rùm beng rằng sẽ không có chuyện cắt giảm sản lượng dầu nếu không có sự cam kết cắt giảm chung từ các nước khác.

Tháng Tư

Vào ngày 09/04, OPEC+ cuối cùng cũng đạt được thỏa thuận cắt giảm sản lương 10 triệu thùng dầu mỗi ngay. Ngày 10/04, nhóm G20 gặp mặt và tìm kiếm cam kết từ nhiều hơn các nước sản xuất dầu để có thể cắt giảm sản lượng thêm 5 triệu thùng mỗi ngày. Tổng lại, các nước sản xuất dầu lớn trên thế giới đang hi vọng đạt được thỏa thuận chung lớn nhất trong lịch sử về việc cắt giảm sản lượng dầu thô.

Nhưng sẽ không bao giờ là đủ.

 Thị trường dầu ở trong tình trạng dư cung

Sẽ không cường điệu khi nghĩ đến việc cắt giảm 15 triệu thùng dầu mỗi ngày là nghiêm trọng đến mức nào. Cũng là cần thiết để chỉ ra rằng cụm từ “nghiêm trọng” đã được sử dụng trong những năm gần đây để chỉ việc cắt giảm sản lượng là 1,5 triệu thùng dầu mỗi ngày, và con số đó chỉ bằng 1/10 số lượng dầu đang được hi vọng cắt giảm.

Nhưng việc cắt giảm sản lượng chưa từng có này sẽ không đưa thị trường dầu về trạng thái cân bằng. Dự đoán mức giảm nhu cầu tiêu thụ là 20 triệu thùng một ngày trên toàn thế giới vẫn còn là lạc quan. Các công trình nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng nhu cầu tiêu thụ có thể giảm nhiều hơn đến 35 triệu thùng mỗi ngày, với phần lớn các phương tiện giao thông toàn thế giới trong tình trạng đình trệ và sự tiêu thụ năng lượng giảm mạnh dưới tình huống đóng cửa kinh doanh tạm thời. Tình trạng này có thể được cải thiện tạm thời, nhưng không kết thúc khi bước sang tháng Năm, mà có xu hướng kéo dài đến hết năm 2020 và lâu hơn nữa, trước khi mức tiêu thụ năng lượng toàn cầu quay trở về bình thường.

Sẽ không còn chỗ để dự trữ dầu

Tạm thời, thị trường dầu thế giới sẽ ở trong trạng thái dư cung, và tạo ra vấn đề lớn trong ngắn hạn. Khi đường cầu sụp đổ, các nhà phân tích ngành cho hay vào khoảng giữa tháng Năm – một tháng kể từ giờ - kho dự trữ dầu của nước Mỹ sẽ hết chỗ. Một vài công ty đường ống lớn ở Mỹ đã bắt đầu hỏi các khách hàng sản xuất dầu của mình bằng chứng rằng họ (các khách hàng) đã có đối tác để mua lại dầu của mình. Chỉ trong 02 tuần vừa qua, các kho trữ dầu của Mỹ đã có thêm 29 triệu thùng, trong khi các kho chứa khí đốt có thêm 18 triệu thùng.

Kinh tế Mỹ - và nhu cầu về dầu – không có xu hướng sẽ hồi phục trước tháng Sáu. Thống đôc hạt Los Angeles vừa tuyên bố gia hạn yêu cầu người dân ở nhà cho đến giữa tháng Năm. Phần lớn các thành phố và các bang của nước Mỹ cũng được kỳ vọng ra các quyết đinh tương tự trong các tuần sắp tới đây. Tổng hòa lại, ngay cả khi nền kinh tế bắt đầu vận động trở lại, thì thị trường dầu vẫn còn hàng trăm triệu thùng không có kho chứa phải giải quyết. Bối cảnh khác là nhu cầu và giá dầu sẽ vẫn chìm sâu trong nửa còn lại của năm 2020 và chỉ khởi sắc hơn trong năm 2021.

Ý nghĩa với cổ phiếu dầu khí

Các công ty phụ thuộc nhiều vào các giếng dầu đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Giá dầu thô tương lai của West Texas Intermediate đã giảm dưới giá 22USD vào hôm 09/04, và chưa chạm nổi mức 40USD kể từ hôm 06/03. Nhiều công ty khai thác than đá ở Mỹ cần giá dầu ổn định ở mức 40USD/thùng để đủ bù đắp cho chi phí sản xuất. Khi bạn cộng thêm các chi phí công ty và dịch vụ nợ (debt servicing), các công ty sản xuất sẽ cạn kiệt nguồn vốn đến mức phá sản khi không có bất kỳ nguồn thu nhập nào.

Các công ty khai thác than đá có thể bị phá sản

Công ty khai thác than đá thất bại đầu tiên là Whiting Petroleum (NYSE:WLL) đầu tháng này, tuyên bố phá sản theo đạo luật bảo vệ phá sản chương 11. Whiting đã đạt được thỏa thuận với phần lớn các chủ nợ trước khi thực hiện thủ tục, theo đó các cổ đông sẽ mất hơn 95% giá trị cổ phần công ty.

Chesapeake Energy được cho là công ty tiếp theo. Công ty đã đăng thông báo tìm kiếm một chuyên gia tái cơ cấu hồi tháng Ba, và quản lý quỹ tương hỗ Franklin Resources (NYSE:BEN), hiện đang sở hữu một khoản lớn các cổ phiếu thường và nợ của Chesapeake, thì đang tìm thuê một công ty luật để hỗ trợ trong các cuộc đàm phán với Chesapeake, minh chứng cho thấy một cuộc tái cơ cấu phá sản trước đàm phán. 

Cạn kiệt nguồn vốn vì dầu giảm

Chắc chắn sẽ có nhiều hơn các công ty sản xuất dầu tư nhận cạn kiệt nguồn vốn hoặc không đủ sức chi trả cho các khoản nợ trong thời kỳ suy thoái này, và cũng có hàng tá công ty có báo cáo tài chính và danh mục kinh doanh giống như Whiting. Hơn nữa, có nhiều công ty không có đủ thanh khoản để chi trả cho các chi phí kinh doanh trong một quý, hơn là các công ty phải đóng cửa vì sụt giảm đường cầu trong thời gian dài và giá dầu thấp.

Và không nên trông mong nhận được “phao cứu sinh” từ phía ngân hàng. Ngược lại, rất nhiều ngân hàng cùng kinh nghiệm dồi dào với các công ty dầu ở Mỹ đã bắt đầu thực hiện quy trình chuẩn bị cho khả năng phải thu hồi tài sản. Theo báo cáo của Reuters, JPMorgan Chase (NYSE:JPM), Wells Fargo (NYSE:WFC), Bank of America (NYSE:BAC), và Citigroup (NYSE:C) đang lên kế hoạch để tạo ra một công ty độc lập để sử dụng bất kỳ tài sản liên quan đến công nghiệp dầu khí nào mà họ thu hồi nhằm vượt qua kỳ suy thoái, thay vì bán tháo chúng  trong tình trạng hiện nay.

Ngành lọc dầu cũng nằm trong danh sách rủi ro

Và không chỉ mỗi công ty sản xuất dầu nằm trong diện nguy hiểm. Khó khăn đổ dồn lên các công ty mà họ thuê để khoan giếng và cung cấp các thiết bị cần thiết để lấy dầu như đường ống chất lương, các mũi khoan, cát dùng trong khoan cắt thủy lực, và hàng trăm thứ khác. Các công ty sản xuất hiện đã kêu gọi các bên cung cấp giảm chi phí và kết thúc hợp đồng sớm.  

Nhìn xa khỏi giếng dầu, ngay cá lọc dầu, một ngành công nghiệp được cho là ổn định và có dòng tiền dương, cũng trong danh sách rủi ro khi cầu dầu giảm. Các nhà máy lọc dầu dựa vào lượng cầu ổn định để giữ cho hoạt động kinh doanh ổn định và sinh lời.

Ảnh hưởng tới những công ty trong chuỗi quy trình

Thậm chí những công ty nằm trong chuỗi quy trình, sở hữu các đường ống, hệ thống thu thập và phương tiện lưu trữ cũng không hoàn toàn không bị ảnh hưởng. Những hợp đồng dài hạn sẽ không phát huy được ưu thế nếu nhà sản xuất không còn khả năng thanh toán và không có khách mua dầu. Chúng ta có thể thấy một vài công ty trung gian đã phải cắt giảm cổ tức của mình, và sẽ có nhiều hơn các công ty làm điều tương tự.

Ngay cả các công ty siêu lớn cũng không thoát khỏi bị tàn phá. Vì ảnh hưởng của giá sụt giảm lên phân khúc sản xuất dầu, ExxonMobil, Shell, và Chevron đều đưa ra các kế hoạch chi tiêu năm 2020 nhằm bảo toàn vốn đảm bảo cho khả năng chi trả cổ tức. Thậm chí công ty Phillips 66 (NYSE:PSX) dù không sản xuất dầu, cũng đang cắt giảm việc đầu tư vốn khi các phân khúc tinh chế và tiếp thị đang khó khăn vì cái hố nhu cầu.

Các nhà đầu tư cần phải làm gì?

Đầu tiên tôi kỳ vọng rằng các nhà đầu tư đã thu được một khoản lợi nhờ vào việc giá dầu giảm. Sẽ có những món hời kiếm được với giá rẻ nếu bạn có khả năng biết trước được những điều sẽ xảy ra. Nhưng với những điều đã nói ở trên, tôi nghĩ các nhà đầu tư không nên đầu tư vào dầu tại thời điểm này.

Việc cầu dầu sụp đổ, chúng ta đang mắc kẹt trong tình huống chưa từng xảy ra trước đây, và tại thời điểm này Nga, Ả-rập Xê-út và các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất đang khai thác nhiều dầu hơn mức họ từng có trong nhiều năm. Thậm chí việc sản xuất dầu ở Mỹ chỉ mới chậm lại thì cung vẫn bỏ xa cầy, đó là những gì báo cáo dự trữ trong hai tuần qua cho thấy.

Cổ phiếu dầu rẻ nhất hiện thuộc về các công ty sản xuất độc lập, nhưng như những gì tôi đã chỉ ra thì tiểu ngành đó là một bãi mìn. Tôi nghĩ sẽ có nhiều vụ phá sản sẽ xảy ra, thậm chí là với cả những công ty độc lập xuất sắc nhất, như Pioneer Natural Resources (NYSE:PXD) – với báo cáo tài chính mạnh mẽ và nguồn thanh khoản mà họ có thể tiếp cận – thì cũng đang phải đối mặt với mội trường khắc nghiệt nhất trong lịch sử. Bây giờ còn quá sớm để biết được những rủi ro này có thể nghiêm trọng đến dường nào.

Kỳ vọng vào các công ty lớn

Tôi kỳ vọng các công ty lớn như Shell, Chevron, and ExxonMobil sẽ sống sót qua thời kỳ này, nếu không toàn vẹn, thì cũng ở trong trạng thái đủ tốt. Tương tự với, Phillips 66 - khi không có áp lực sản xuất dầu xiết quanh cổ; cùng với lượng thanh khoản lớn bao gồm tiền mặt và các khoản vay lãi suất thấp mà công ty có thể tiếp cận - cũng vượt qua được ổn thỏa.

Nhưng nhóm các công ty tuyệt vời này, với tất cả lượng tiền mặt và khoản vay chi phí thấp của họ, cũng bị ảnh hưởng trong cả năm 2020 và đầu năm 2021, mức độ phụ thuộc vào khả năng hồi phục nhanh đến đâu của kinh tế toàn cầu, và vào cả số dầu thừa mứa đọng lại trong thị trường, thời gian để tiêu thụ hết chỗ đó để cho các nhà sản xuất được bắt đầu tăng tốc sản xuất trở lại.

Vậy là khi các công ty lớn (cùng với Phillips 66) đang cho thấy các dấu hiệu để là một khoản tốt để đầu tư và nắm giữ qua thời kỳ suy thoái – dù chúng ta còn chưa bước vào – thì tôi cũng không muốn thử sức với khủng hoảng giá dầu 2020. Cho đến khi cầu dầu bắt đầu khôi phục, các nhà đầu tư tốt nhất là nên thoát hàng và chờ đợi. Sau tất cả thì còn có nhiều thời điểm giá rẻ để tiến vào thị trường với rủi ro thua lỗ thấp hơn rất nhiều.

Hải Hà - Theo fool