TikTok kiện Mỹ, kịch bản nào sắp xảy ra?

Mới đây, TikTok cùng công ty mẹ ByteDance, đã nộp đơn kiện Chính phủ Mỹ chỉ sau 2 tuần kể từ khi Tổng thống Mỹ Joe Biden ký thông qua đạo luật cấm TikTok. 

Trong khi các quan chức Mỹ nhấn mạnh rằng đây là biện pháp nhằm bảo đảm an ninh quốc gia, ByteDance và TikTok lại cho rằng đây là một quyết định vi phạm Hiến pháp, là sự phân biệt không công bằng và một cuộc tấn công chưa từng có vào quyền tự do ngôn luận.

Tiktok quyết tâm “tố ngược" nền tư pháp lớn nhất thế giới

Trong hồ sơ được đệ trình tới tòa án vào ngày thứ Ba, TikTok đã cho biết rằng Quốc hội Mỹ đã "thực hiện một bước không từng có" và miêu tả hành động này là "vi phạm Hiến pháp". Theo đơn kiện mà TikTok gửi tới tòa án, đây là lần đầu tiên trong lịch sử một nền tảng nổi tiếng trên toàn quốc bị cấm hoạt động vĩnh viễn và người dân Mỹ bị cấm tham gia vào một cộng đồng trực tuyến duy nhất với hơn 1 tỷ thành viên trên toàn cầu.

Tháng trước, Tổng thống Joe Biden đã ký một luật yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi TikTok hoặc ngừng hoạt động tại Mỹ trong vòng 9 tháng, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia.

Đơn khiếu nại cáo buộc rằng chính phủ Mỹ chưa cung cấp bằng chứng về việc chính phủ Trung Quốc lạm dụng TikTok.Theo đơn kiện, ngay cả các tuyên bố của các thành viên Quốc hội và báo cáo từ ủy ban Quốc hội chỉ thể hiện mối lo ngại về khả năng giả định rằng TikTok có thể bị lạm dụng trong tương lai mà không có bằng chứng cụ thể - mặc dù nền tảng này đã hoạt động nổi bật tại Hoa Kỳ từ khi ra mắt lần đầu vào năm 2017.

TikTok lập luận rằng lệnh cấm tại Mỹ sẽ không khả thi vì nó sẽ yêu cầu TikTok chuyển hàng triệu dòng mã phần mềm từ ByteDance sang chủ sở hữu mới. Công ty cũng cho biết rằng quy định của chính phủ Trung Quốc cấm các công ty bán các thuật toán quan trọng. TikTok tuyên bố rằng lệnh cấm sẽ biến phiên bản ứng dụng của họ tại Mỹ trở thành một "hòn đảo" tách biệt với người dùng còn lại, đồng thời gây thiệt hại đến hoạt động kinh doanh của họ.

Khi chính phủ Mỹ cố gắng cấm TikTok dưới thời chính quyền của Tổng thống Trump, công ty đã xem xét việc rút lui khỏi hoạt động tại Mỹ mặc dù đã nhận được những đề nghị mua lại từ Walmart, Microsoft và Oracle. Tuy nhiên, những thương vụ đó chưa bao giờ trở thành hiện thực. TikTok cũng đã cố gắng tuân thủ yêu cầu của chính phủ Mỹ bằng cách lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ trên máy chủ của Oracle, nhưng một báo cáo gần đây từ Fortune cho thấy rằng động thái này chỉ mang tính chất hình thức.

TikTok đang yêu cầu tòa án ra phán quyết rằng luật của chính quyền Tổng thống Biden vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ. Công ty cũng muốn có một lệnh ngăn cản Tổng chưởng lý thực thi các luật của chính phủ Mỹ.

Kịch bản nào sẽ diễn ra?

​​Sau khi ByteDance và TikTok đệ đơn kiện Chính phủ Mỹ, Bộ Tư Pháp từ chối đưa ra bình luận về vụ kiện. Karine Jean-Pierre, Thư ký báo chí Nhà Trắng, cũng từ chối trả lời các câu hỏi về lý do Tổng thống Joe Biden và đội ngũ của ông tiếp tục sử dụng TikTok trong các hoạt động chính trị và tranh cử gần đây.

Một lần nữa, Hạ nghị sĩ Raja Krishnamoorthi, đảng viên Đảng Dân chủ tại bang Illinois, trong một tuyên bố bảo vệ đạo luật mới, nhấn mạnh rằng "đây là cách duy nhất để giải quyết mối đe dọa an ninh quốc gia do quyền sở hữu của ByteDance đối với các ứng dụng mạng xã hội như TikTok. Thay vì tiếp tục các chiến thuật lừa đảo, đã đến lúc ByteDance phải bắt đầu quá trình thoái vốn".

Gus Hurwitz, thành viên cấp cao tại Trường Luật Carey thuộc Đại học Pennsylvania, cho rằng ByteDance có thể yêu cầu tòa án tạm ngừng hiệu lực của đạo luật để kéo dài thời gian giải quyết vụ việc. Tuy nhiên, việc này không dễ dàng vì tòa án phải cân nhắc các yếu tố quan trọng như quyền tự do ngôn luận và các cáo buộc về an ninh quốc gia. Một số chuyên gia cho rằng tòa án có thể ủng hộ Chính phủ Mỹ với lập luận rằng an ninh quốc gia là ưu tiên hàng đầu.

Đây không phải lần đầu TikTok phải đối mặt với thách thức pháp lý từ Chính phủ Mỹ. Trong quá khứ, cựu Tổng thống Donald Trump đã cố gắng cấm nền tảng này nhưng bị các tòa án ở các bang ngăn chặn. Vụ kiện hiện tại có thể được đưa lên Tòa án Tối cao Mỹ do tính phức tạp của vấn đề và trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, lan rộng sang nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghệ tiên tiến và bảo mật dữ liệu, đóng vai trò quan trọng đối với sức mạnh kinh tế và an ninh của cả hai quốc gia.

Cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều có quan ngại rằng Chính quyền Trung Quốc có thể buộc ByteDance giao dữ liệu người dùng Mỹ hoặc can thiệp vào các thuật toán ảnh hưởng đến ý kiến công chúng. Một số chuyên gia cho rằng nội dung trên TikTok đang được phổ biến theo cách có lợi cho Trung Quốc, nhưng ByteDance đã phủ nhận các cáo buộc này. Các chuyên gia khác cho rằng không dễ dàng cho bất kỳ bên nào, bao gồm cả Chính phủ Trung Quốc, lấy thông tin người dùng Mỹ, kể cả thông qua các bên trung gian hoặc giao dịch thông tin. Tuy nhiên, vụ kiện này vẫn đang tiếp tục và chưa có kết quả cuối cùng. Việc giải quyết vụ việc này sẽ phụ thuộc vào quyết định của tòa án và các bên liên quan.

Theo một số nhà quan sát, mặc dù TikTok đã từng có ưu thế trong các vụ kiện trước đó dựa trên Tu chính án thứ nhất, nhưng không rõ liệu vụ kiện lần này có đơn giản như vậy hay không. Còn theo Giáo sư luật Gautam Hans tại Đại học Cornell, cả hai bên hiện tại đều đưa ra lý lẽ riêng của mình. Tuy nhiên, trong thời gian tới, sẽ rất khó cho các tòa án Mỹ chấp nhận một đạo luật mới chưa từng có như vậy nếu không có cuộc thảo luận công khai về những rủi ro và mối đe dọa cụ thể mà TikTok gây ra.