Bài toán khó cho FED: Cắt giảm lãi suất như nào là đủ?

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) dự kiến sẽ bắt đầu nới lỏng chính sách tiền tệ trong tháng này khi lạm phát hạ nhiệt và thị trường lao động chậm lại. Câu hỏi lớn mà các nhà hoạch định chính sách hiện phải đối mặt là liệu một đợt cắt giảm lãi suất nhỏ có đủ để duy trì tăng trưởng kinh tế hay không.

Báo cáo việc làm hàng tháng vừa được công bố vào thứ Sáu ngày 6 tháng 9 cho thấy tốc độ tuyển dụng tại Mỹ đã chậm lại trong ba tháng qua xuống mức thấp nhất kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát vào năm 2020. Mặc dù vậy, những dữ liệu này vẫn khiến các nhà đầu tư hoài nghi về việc liệu các quan chức Fed có lựa chọn cắt giảm lãi suất với mức cắt giảm lớn hơn dự đoán của thị trường tại cuộc họp ngày 17-18 tháng 9 hay không.

Theo Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng tại KPMG, báo cáo việc làm mới nhất đã mở ra một cuộc tranh luận gay gắt giữa những người chủ trương cắt giảm lãi suất mạnh tay, trong đó có chủ tịch FED Jerome Powell, để đảm bảo ngân hàng trung ương không phản ứng quá chậm với thực trạng kinh tế, và những người vẫn đang lưỡng lự về mức giảm 25 điểm cơ bản.

Rủi ro là rất cao. Dưới thời ông Powell, FED đã phạm sai lầm khi hành động quá muộn để dập tắt đợt lạm phát tồi tệ nhất kể từ đầu những năm 1980, làm suy yếu sức mua của các hộ gia đình Mỹ. Nếu sai lầm này tiếp tục lặp lại, FED có thể đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên cao và đẩy nền kinh tế vào suy thoái.

“Ông Powell phải suy nghĩ về di sản của mình ngay bây giờ và ông ấy thực sự phải thực hiện thành công cú hạ cánh mềm này,” bà Swonk cho biết.

FED hiện phải đối mặt với hai lựa chọn: hoặc là từ từ nới lỏng chính sách tiền tệ, hoặc là mạnh tay cắt giảm lãi suất ngay từ đầu. Và lựa chọn nào cũng sẽ gây ra tranh cãi, một điều thường xảy ra trong những thời điểm chính sách tiền tệ có sự chuyển hướng lớn.

Hầu hết các thước đo đánh giá hoạt động kinh tế hiện đều cho thấy kinh tế Mỹ đang hạ nhiệt. Điều này khiến một số nhà kinh tế cho rằng cách tiếp cận thận trọng sẽ gây ra nhiều rủi ro hơn so với những hành động mang tính quyết liệt. Tỷ lệ thất nghiệp gia tăng sẽ gây ra một vòng luẩn quẩn khi người tiêu dùng hạn chế chi tiêu, dẫn tới việc nhiều công ty phải sa thải nhân viên. Hiện, tỷ lệ thất nghiệp đã tăng gần một phần trăm so với mức thấp của năm ngoái, kích hoạt một chỉ báo suy thoái phổ biến được gọi là quy tắc Sahm.

“Điều này đặt ra một số câu hỏi nghiêm trọng, không chỉ về cuộc họp này mà còn trong nhiều tháng tới, đó là làm thế nào để mọi thứ không trở nên tồi tệ hơn”, Chủ tịch FED Chicago Austan Goolsbee cho biết hôm thứ Sáu (6/9).

Thị trường biến động

Trước đó, phát biểu tại hội nghị thường niên Jackson Hole, Wyoming hôm 23 tháng 8, ông Powell cho biết cả ông và các đồng nghiệp “không hoan nghênh việc thị trường lao động tiếp tục hạ nhiệt”.

“Ông Powell đang cố gắng kéo FED đi theo hướng ôn hòa”, Tim Duy, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại SGH Macro Advisors cho biết. “Nếu nền kinh tế bất ngờ chậm lại, lãi suất quá cao sẽ khiến việc điều chỉnh trở nên khó khăn hơn.”

Thị trường tài chính đã biến động mạnh trong ngày 6 tháng 9 sau khi dữ liệu việc làm mới nhất khiến các nhà đầu tư tăng cường đặt cược vào khả năng FED sẽ cắt giảm lãi suất ở mức 0,5%. Những tỷ lệ cược đó đã thu hẹp khi Thống đốc FED Christopher Waller cho biết mức cắt giảm 0,5% khó có thể xảy ra, và cơ quan này cần xem xét thêm các dữ liệu kinh tế được công bố trong những tháng tới.

Chính phủ sẽ công bố thêm hai báo cáo việc làm hàng tháng trong khoảng thời gian từ nay tới cuộc họp chính sách diễn ra vào ngày 6-7 tháng 11. Các nhà đầu tư hiện đang đặt cược hơn 50% khả năng FED sẽ cắt giảm lãi suất 0,5% tại các cuộc họp tháng 11 và tháng 12.

“FED có xu hướng cắt giảm lãi suất từ từ,” Stephen Juneau, chuyên gia kinh tế tại Bank of America cho biết. “Họ không muốn gửi tín hiệu sai lầm đến thị trường nếu hoạt động kinh tế vẫn đang ổn định. Và nói chung, nền kinh tế Mỹ dường như vẫn đang hoạt động tốt.”

Việc cắt giảm 0,25% lãi suất trong tháng này và hai lần cắt giảm 0,5% lãi suất vào tháng 11 và tháng 12 sẽ đưa lãi suất của FED về phạm vi 4% đến 4,25%, vẫn cao hơn nhiều so với mức mà hầu hết các quan chức FED coi là “trung lập”, duy trì áp lực lên hoạt động kinh tế.

Rủi ro lạm phát

Trong những tuần gần đây, một số quan chức FED cho biết họ vẫn lo ngại về rủi ro lạm phát tăng trở lại nếu ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất quá nhanh và gây ra cú sốc cho hoạt động kinh tế. Thước đo lạm phát ưa thích của FED hiện ở mức 2,5%, vẫn cao hơn một chút so với mục tiêu 2% của họ.

Những nhà hoạch định chính sách này cũng lưu ý tới xu hướng sa thải lao động, vốn vẫn ở mức thấp dù tốc độ tuyển dụng đã chậm lại.

“Lịch sử cho thấy rằng việc nới lỏng chính sách tiền tệ quá sớm là một nước cờ nguy hiểm, có thể thổi bùng lạm phát và duy trì lạm phát trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm,” Chủ tịch FED Atlanta Raphael Bostic cho biết hôm 4 tháng 9.

Đối với ông Powell, sự suy thoái của thị trường lao động có nguy cơ làm đảo lộn những thành tựu mà FED đã làm được cho tới nay. Vào năm 2022 và 2023, FED đã bắt đầu chu kỳ thắt chặt chính sách mạnh mẽ nhất trong bốn thập kỷ nhằm kiềm chế lạm phát. Việc đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu mà không gây ra suy thoái sẽ là một thành tựu hiếm có. Và điều này hiện phụ thuộc rất lớn vào một vài quyết định lãi suất tiếp theo.

“FED nên hành động ngay bây giờ, khi tỷ lệ gia tăng thất nghiệp vẫn có phần lành mạnh, thay vì chờ đợi cho đến khi nó trở nên rõ ràng. Tới lúc đó, mọi hành động đều sẽ quá muộn màng,” Neil Dutta, người đứng đầu bộ phận kinh tế tại Renaissance Macro Research cho biết.

Đỗ Hiền-Theo finance.yahoo